Lista odtwarzania:

Architektura wywyższenia. Od piramid do Libeskinda

Dr Barbara Arciszewska (Instytut Historii Sztuki UW) wykład na temat architektury wywyższenia przedstawiła w ramach wykładów czwartkowych towarzyszących wystawie „Wywyższeni. Od faraona do Lady Gagi”. Muzeum Narodowe w Warszawie, 20 września 2012 r. [1h47min]

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

Architektura to podstawowe narzędzie wywyższenia. Samo słowo „wywyższenie”  świadczy o hierarchii – ten kto jest wyżej jest uprzywilejowany, ten kto jest niżej jest zdominowany. Do dziś zadaniem architektury jest obrazowanie tych relacji.

Cz. I [26min] Wysokie góry, tereny wyniesione, budowle już od najdawniejszych czasów przeznaczone były dla bóstw i stanowiły miejsca kultu. Stanowiły łącznik między tym co ludzkie a boskie. Ludzie chcący tych bóstw sięgnąć, skazani byli na klęskę (o czym świadczy niepowodzenie w budowaniu wieży Babel).
Każda kultura wykreowała swoją architekturę wywyższenia. Dr Barbara Arciszewska skupiła się na architekturze europejskiej, biorąc pod uwagę kryteria przestrzenne, skalę, wysokość, monumentalizm  obiektów sakralnych, rządowych, królewskich . Cechy tych budowli miały przypominać podwładnym o wielkości i stabilności rządzących.

Cz. II [29min] Szczególną funkcję spełniały wieże, bardzo popularne w średniowieczu w miastach włoskich. W tym przypadku im wyżej, tym lepiej. Kilka średniowiecznych wież zachowało się w Bolonii do czasów współczesnych. Najpierw spełniały funkcje obronne, potem stały się symbolem władzy miejskiej (także w miastach polskich) oraz … konkurencji między władzą kościelną i świecką. Ale nie tylko monumentalna architektura niosła ze sobą elitarne konotacje. Architektura zna przykłady budowli, które były symbolem ekskluzywności i wywyższenia ze względu na swoją niewielką skalę np. wille czy pawilony ogrodowe.

Cz. III [22min] Architektura wywyższenia to również hierarchizacja przestrzeni i bariery, budujące społeczne zróżnicowanie. Szczególnie widoczny przykład hierarchizacji przestrzeni stanowi Wersal zbudowany przez Ludwika XIV.
Nowożytne apartamenty i biurowce to pozorne przeciwieństwo przestrzeni schierarchizowanej. Biurowce korporacji budowane ze szkła, na tzw. open planie dają poczucie równouprawnienia wszystkich przebywających osób. W rzeczywistości jednak osoby decyzyjne nie pracują w pomieszczeniach zbiorowych, ale w prywatnych gabinetach, które nie są eksponowane i widoczne.

Cz. IV [30min] Portyk, łuki triumfalne, serliany, kopuły to elementy architektury również świadczące o statusie. Ważne były i są nadal materiały budowlane: w dawnych czasach niezwykle ekskluzywnym budulcem było szkło (które do dziś jest symbolem ekskluzywności) i lustra. Obecnie ich funkcję przejęły tytan, transparentny beton i inne.Duże znaczenie ma „marka” danego obiektu, czyli nazwisko budowniczego. Budynki w stolicach państw projektują światowej sławy architekci. Przykład może stanowić budowany w centrum Warszawy luksusowy apartamentowiec Złota 44, zaprojektowany przez Daniela Libeskinda, który jest również współtwórcą projektu zagospodarowania Ground Zero po World Trade Center w Nowym Jorku.

***

Cykl wykładów czwartkowych „Wywyższeni. Od faraona do Lady Gagi” towarzyszył wystawie dostępnej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wystawa otwarta była od maja do 23 września 2012 r. Poświęcona była mechanizmom i ikonografii władzy. Jej celem było ukazanie wszechobecności hierarchii od starożytności po współczesność.

Źródło: www.mnw.art.pl. Fot. Anton Graff, Portret Dorothei de Biron, księżnej kurlandzkiej i żagańskiej, 1791, Muzeum Narodowe w Warszawie i Lady Gaga w sukni z surowego mięsa, 2010, fotogram, fot. Hubert Boesl/ Photoshot/.

***

Nagranie jest własnością Wszechnica.org.pl oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. W sprawie jego dalszego wykorzystania prosimy o kontakt.

Podobne wykłady Historia

Komentarze

Partnerzy

Lista zapisanych wykładów jest aktualnie pusta.