Dżihad kontra McŚwiat? Islam, nowoczesność i przyszłość

Posłuchaj dyskusji w formie podcastu:

Czego chcieli Arabowie, gdy w 2011 roku wyszli na ulice tunezyjskich i egipskich miast? O czym marzą muzułmanie i muzułmanki pracując, ucząc się i podróżując po całym świecie? Czego wreszcie pragną bojownicy Dżihadu? Końca McŚwiata i jego cywilizacji? Czy przeciwnie – nowego iPada, jak twierdził francuski publicysta Guy Sorman podczas Europejskiego Kongresu Kultury we Wrocławiu? „Ale przecież iPady już mamy! – odpowiedział wówczas egipski artysta Ganzeer. – Chcemy wolności, godności, sprawiedliwości”. Co jednak oznaczają te pojęcie w kulturowym kontekście islamu?

W dyskusji udział wzięli dr Monika Bobako z Pracowni Pytań Granicznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza i prof. Janusz Danecki, polski arabista i islamista, językoznawca i literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych, pracownik naukowy Katedry Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie prowadził Edwin Bendyk.

Cz. I [38min] Dyskusję poprzedził kilkuminutowy performance CANAN, urodzonej w 1970 roku w Turcji artystki, aktywnej feministki, określającej swoją sztukę jako otwarcie polityczną. W swoich pracach ujawnia i kwestionuje społeczne, polityczne i religijne mechanizmy kształtujące i regulujące życie prywatne, zwłaszcza sytuację kobiety. Performance zawiera sceny nagości.

W pierwszej części spotkania rozmówcy wrócili do genezy Wiosny Arabskiej. Prof. Janusz Danecki zwrócił uwagę, że rewolucja objęła kraje będące republikami, a ominęła królestwa (oprócz Bahrajnu). Dr Monika Bobako przytoczyła koncepcję Hamida Dabashi, według którego rewolucja arabska kończy okres postkolonializmu. „Rozsypuje się pewien geopolityczny porządek świat. Stare kategorie się rozsypują, potrzebujemy nowych. To powód dla którego jesteśmy zaskoczeni” – powiedziała. Czy możemy dziś jeszcze mówić o „świecie islamu” i „świecie zachodu”?

Cz. II [33min] W drugiej części spotkania rozmówcy analizowali m. in. zjawisko feminizmu islamskiego. Czy emancypacja kobiet musi oznaczać sekularyzację, czy też można pogodzić ją z tradycją religijną? Co jednak oznacza zarówno sekularyzacja, jak i tradycja w kulturach przenikniętych religią i jednocześnie przeoranych przez liczne nowoczesne zjawiska od kolonizacji po socjalistyczną dyktaturę?

  ***

„Laboratorium Przyszłości: RAZEM/OSOBNO to kolejna odsłona długofalowego projektu zainicjowanego w 2011 roku przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Jego celem jest zwrócenie się ku przyszłości poprzez połączenie najważniejszych tematów, prognoz i intuicji obecnych w sztuce współczesnej, nauce, polityce i życiu społecznym.

Punktem wyjścia jest przekonanie o konieczności przywrócenia debaty o przyszłości i możliwym kształcie świata w centrum społecznego zainteresowania. W dyskusji tej szczególnie ważne wydaje się połączenie głosu artystów i ich diagnoz, badań oraz intuicji z dyskursem obecnym na innych polach i w obszarze innych dyscyplin.

Projekt RAZEM/OSOBNO skupia się na społeczeństwie przyszłości: relacjach jednostki i grupy, możliwych typach organizacji społecznej partycypacji w świecie, przeciwstawnych tendencjach, które mogą mieć wpływ na to, jak potoczy się życie społeczne i jakie przyjmie formy.

Więcej: www.csw.art.pl oraz na blogu Edwina Bendyka: www.bendyk.blog.polityka.pl

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.