Jak walczyć z korupcją? Zasady tworzenia i wdrażania strategii antykorupcyjnej dla Polski

Posłuchaj spotkania w formie podcastu:

Część 1 [28min]: Jak wygląda polska polityka antykorupcyjna? Jak powstają strategie antykorupcyjne i ile lat potrzeba na ich wdrożenie? W jaki sposób spowodować zmianę postawy obywatelskiej na taką, która uznaje, że normalność to brak korupcji?

Zespół Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego przedstawił zasady tworzenia i prawidłowego wdrażania strategii antykorupcyjnych oraz przykłady rozwiązań, które mogą posłużyć do przygotowania takiej strategii dla Polski. Dokument „Jak walczyć z korupcją? Zasady tworzenia i wdrażania strategii antykorupcyjnej dla Polski” łączy teorię z praktyką – jest efektem dziesięcioletniego doświadczenia, które zdobył Program Przeciw Korupcji. Opracowanie jest skierowane zarówno do rządu, jak i szerzej – do opinii publicznej, a intencją autorów jest zainicjowanie poważnej dyskusji na temat kształtu polityki antykorupcyjnej w Polsce.

W pierwszej części konferencji autorzy opracowania przedstawili główne tezy opracowania. W Polsce brakuje jednak poważnej debaty nad problematyką zapobiegania korupcji – powiedziała pani Grażyna Kopińska na początku swojego wystąpienia. I choć od wielu lat problem korupcji jest uważany za jeden z najważniejszych, dotychczas podejmowano jedynie cząstkowe próby jego rozwiązania. W dalszym ciągu brakuje jednak szerszego spojrzenia w postaci długofalowej strategii antykorupcyjnej.

Część 2 [16min]: Wiele uwagi autorzy dokumentu poświęcają na charakterystykę dziedzin życia publicznego szczególnie narażonych na występowanie korupcji w Polsce, wskazują również problemy w każdej z dziedzin, które są konieczne do rozwiązanie podczas wdrażania strategii antykorupcyjnych w naszym kraju. Obszary omawiane w niniejszym opracowaniu to polityka, administracja publiczna, sądownictwo, organy ścinania, proces legislacyjny, gospodarka, ochrona zdrowia, sport, edukacja, media i trzeci sektor.

W kontekście zmian wprowadzanych w polskim prawodawstwie warto się bliżej przyjrzeć jednym z problemów omawianych szerzej w opracowaniu przygotowanych przez pracowników Programu Przeciw Korupcji, a mianowicie finansowaniu partii politycznych. W ostatnim czasie toczy się aktywna dyskusja na temat subwencji dla partii politycznych, czyli finansowaniu partii z budżetu państwa. Zmiany w sposobie finansowania partii politycznych zostały wprowadzone w 2001 roku – wprowadzono wtedy subwencje oraz zakaz wpłat od firm i ustanowienie limitu wpłat indywidualnych. System ten choć nie jest bez wad (między innymi zmniejszył zainteresowanie partii pozyskiwaniem nowych zwolenników, ograniczył demokrację wewnątrzpartyjną i zamknął system polityczny) ograniczył korupcję polityczną. Wymienione wady sprzyjają podejmowaniu dyskusji na temat finansowania partii politycznych, jednak zdaniem Programu Przeciw Korupcji odejście od subwencji spowodowałoby zwiększenie zagrożenia korupcyjnego. W opracowaniu znalazły się więc propozycje zmian w finansowaniu partii, które zmniejszyłyby wadliwość tego systemu, ograniczając jednocześnie korupcję polityczną. Podczas spotkania problem ten omówił szerzej pan Adam Sawicki.

Część 3 [17min]: Kolejnym, omówionym szerzej podczas konferencji problemem, który sprzyja występowaniu korupcji, jest proces legislacyjny. Anna Wojciechowska-Nowak zwróciła uwagę, że polskie prawo krytykowane jest za zbyt częste zmiany, niespójność i nieprzestrzeganie. Jako jeden z powodów takiego stanu wskazała brak przejrzystości i niepartycypacyjny system jego tworzenia. To oczywiste, że w trakcie tworzenia prawa obecne są działania lobbystyczne podejmowane przez różne grupy interesów, zresztą poznanie stanowisk środowisk zainteresowanych wprowadzaną zmianą jest konieczne do podjęcia decyzji. Ważne jest jednak, aby sam proces był jawny i transparentny, a wszyscy interesariusze byli traktowani w ten sam sposób. Skracanie procesu legislacyjnego, ograniczanie konsultacji i prowadzenie rozmów tylko z niektórymi zainteresowanymi prowadzi do zjawisk patologicznych.

Część 4 [37min]: W ostatniej części konferencji swoje uwagi i komentarze do modelu zasad tworzenia i wdrażania strategii antykorupcyjnej dla Polski opracowanego przez zespół Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego przedstawiła dr Kaja Gadowska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i minister Julia Pitera – Pełnomocnik Rządu do Spraw Opracowania Programu Zapobiegania Nieprawidłowościom w Instytucjach Publicznych

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.