Orientalne saksy. Zorganizowane wyjazdy Polaków na kontrakty do Afryki i państw arabskich w latach siedemdziesiątych
Wykład o „egzotycznych saksach” wygłosił Przemysław Gasztold-Seń na konferencji „Dekada lat siedemdziesiątych XX wieku w europejskich państwach bloku sowieckiego”. Dom Spotkań z Historią, 5 października 2012 r. [19min]
Lata siedemdziesiąte w Polsce upłynęły pod rządami Edwarda Gierka. Pierwszy sekretarz starał się prowadzić bardziej aktywną i otwartą politykę międzynarodową niż jego poprzednik. Dzięki temu „rozluźnieniu” tysiące Polaków wyjechało do pracy nie tylko na Węgry czy do NRD, ale również do Afryki i na Bliski Wschód.
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Słowo „saksy” to potoczne określanie wyjazdu do zagranicznej pracy sezonowej. Jest skrótem od Saksonii – regionu w dzisiejszych Niemczech do którego Polacy wyjeżdżali do prac polowych: na zbiór szparagów, truskawek czy jabłek.
Podczas „orientalnych saksów” Polacy jednak nie pracowali w polu, ale najczęściej zajmowali się budownictwem. Ocenia się, że w latach 70. XX wieku w tzw. krajach rozwijających się, na terenie dzisiejszej Afryki i Bliskiego Wschodu pracowało od 30 000 do 50 000 Polaków na kontraktach indywidualnych lub zbiorowych. Zbliżenie z krajami arabskimi nastąpiło w wyniku polityki antysemickiej i proarabskiej ówczesnych polskich władz.
Wyjazd do Libii czy Iraku był bardzo opłacalny: czasem pensja pracownika, wraz z dodatkami, kilkakrotnie przewyższała pensje w kraju. W 1978 w Libii na budowie można było zarobić 3 razy więcej niż w Polsce. W 1989 roku lekarz w Polsce zarabiał 20$, natomiast na kontrakcie zagranicznym – 400$.
Praca w egzotycznych krajach miała jednak swoje ciemne strony. Były to upał, tęsknota za krajem, niestabilna sytuacja polityczna, niezrozumienie lokalnej kultury. Ponadto życie w izolowanych obozach, brak zagospodarowania wolnego czasu prowadziły do nielegalnej produkcji i handlu alkoholem. Dochodziło do wielu międzynarodowych skandali. Jednym z nich było… pojawienie się idei Solidarności w latach 80.XX wieku wśród zagranicznych pracowników.
Konferencja „Dekada lat siedemdziesiątych XX wieku w europejskich państwach bloku sowieckiego” towarzyszyła wystawie „Komunizm – la belle époque”.Organizatorzy: IPN, Bułgarski Instytut Kultury w Warszawie, Czeskie Centrum, Rumuński Instytut Kultury w Warszawie, Instytut Słowacki w Warszawie, Węgierski Instytut Kultury w Warszawie, Dom Spotkań z Historią.
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
