Rewolucja 1905 roku w polskiej pamięci zbiorowej

W polskiej historii Rewolucja 1905 roku jest wydarzeniem, które przyczyniło się do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Zryw trwał na ziemiach zaboru rosyjskiego, w tzw. Królestwie Polskim, ponad trzy lata. Zaangażował różne klasy i grupy społeczne, a każda z nich przedstawiła własne postulaty. Walczono m.in. o godne warunki pracy i życia, swobody polityczne i polską szkołę. Impulsem do wystąpień była masakra demonstracji robotniczej w Petersburgu 22 stycznia 1905 roku, która przeszła do historii pod nazwą „krwawej niedzieli”. Siłą przewodnią Rewolucji stał się ruch robotniczy skupiony w partiach rewolucyjnych, takich jak Polska Partia Socjalistyczna, Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy oraz Bund.

Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:

Fragment tekstu Michała Gauzy, „Barykady, z których Łódź może być dumna” (Dziennik Łódzki):

„[…] Ludzie pragnęli przede wszystkim poprawy losu: zniesienia ucisku obszarników (posiadaczy wielkich majątków ziemskich) oraz fabrykantów; chcieli dobrych warunków pracy i godnego życia. W Królestwie Polskim przeciętnie pracowało się od 10 do 12 godzin, a często nawet do 14 godzin dziennie, w zamian za mizerną pensję. Standardy pracy były koszmarne, a warunki życia nie do zniesienia. Ekonomista Stanisław Kempner pisał w 1905 roku, że skala wyzysku polskich pracowników była jedną z najwyższych w Europie.

Od 1904 roku panował kryzys ekonomiczny i nędzę pogłębiał wzrost cen artykułów spożywczych i przemysłowych. Mieliśmy z jednej strony mnóstwo ludzi na bruku, z drugiej – przepracowanych robotników oraz dzieci w zakładach pracy. Przeciętna łódzka robotnica rodziła ponad 9 razy, a z setki noworodków przeżywało tylko 60. Sam Aleksy Rżewski, pierwszy prezydent Łodzi w II RP, rozpoczął pracę w łódzkiej przędzalni jak miał 12 lat […]. (Więcej na stronie www.rewolucja1905.pl, która w całości poświęcona jest temu wydarzeniu)

W swoim wystąpieniu Piotr Tadeusz Kwiatkowski przytacza reakcje mieszkańców Królestwa Polskiego, ich opinie i podziały dotyczące rewolucji. Przedstawia relacje, reportaże i grafiki – materiały będące „fotoreportażami” tamtych wydarzeń.

W 2005 roku obchodziliśmy setną rocznicę Rewolucji, jednak przeszła ona właściwie bez echa. Rok 1905 nie zapisał się w powszechnej świadomości Polaków, chociaż jego długofalowym efektem było odzyskanie przez Polskę niepodległości.

***

Wystawa Muzeum Narodowego w Warszawie „Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918” zorganizowana została na cześć 100-lecia odzyskania Niepodległości. Jej głównym założeniem jest skonfrontowanie przedstawień wydarzeń historycznych i politycznych z przemianami polskiej sztuki na progu Niepodległości.

Wystawę zwiedzać można do 17 marca 2019 roku. Wystawie towarzyszą wykłady, oprowadzania kuratorskie i warsztaty. Więcej na stronie Muzeum Narodowego w Warszawie 

Organizator wykładu:

***

Ten utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska