Skansen Zagroda – Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Markowej
Wystąpienie Kazimierza Wyczarskiego, Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Markowej. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej”, panel „Nowe życie pod starymi dachami”. Bóbrka, 10-11 października 2014 r. [12min]
W roku 1979 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Markowej. Nadrzędną ideą działalności Stowarzyszenia stało się udokumentowanie przeszłości rodzinnej wsi, a cel postanowiono zrealizować przez zachowanie dla potomnych tradycyjnej zagrody chłopskiej.
Grupa działaczy społecznych na czele z ówczesnym prezesem Tadeuszem Rutem, własnymi siłami, przy niewielkim wsparciu merytorycznym doprowadziła w roku 1985 do udostępnienia dla społeczeństwa Zagrody – Muzeum złożonej z chałupy, stajni i wiatraka. To niewielkie muzeum na wolnym powietrzu w założeniu miało reprezentować dawne życie markowian na przełomie XIX i XX wieku, kiedy można jeszcze było mówić o tradycyjnej kulturze ludowej na wsi galicyjskiej. Koncepcja ochrony ludowej architektury z powodzeniem została poszerzona o ratowanie kultury materialnej i dokumentowanie przejawów kultury duchowej, obrzędowości i wiejskiej religijności. Efektem tych prac stały się wystawy tematyczne prezentujące markowskie rzemiosło i strój ludowy. (…) Z czasem na 34 arowej działce podarowanej Towarzystwu przez Urząd Gminy w Markowej zajęła miejsce stodoła, a w 1995 roku sołek – spichlerz na zboże. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych przeniesiono na teren skansenu chałupę biedniacką z chlewikiem. W latach 1999 i 2002 dotychczasowa powierzchnia została powiększona o dodatkowe 11 arów. Na niej zrekonstruowano w roku 2000 kuźnię zrębową oraz postawiono stodołę dla ekspozycji sprzętu żniwnego. Ostatnim obiektem translokowanym na teren muzeum jest drewniany budynek szkoły ludowej. (…)
Markowski skansen to muzeum wsi uwzględniające zabudowę i układ przestrzenny charakterystyczny dla tego terenu i typu osadnictwa w rejonie łańcucko-przeworskim. Prezentowane obiekty w sposób wierny odtwarzają układ zagrody kmiecej znamienny dla tej grupy społecznej na terenie Markowej. Ograniczona powierzchnia ekspozycyjna sprawiła, że usytuowanie budynków biedniackich z konieczności nastąpiło w bezpośredniej bliskości zabudowań kmiecych. W ogólnej ocenie zwiedzającego najważniejszy jest fakt lokalizowania w obrębie Muzeum zagród reprezentujących dwie skrajne grupy społeczne: bogaczy i biedaków. Zamiarem Towarzystwa jest utrzymanie i pielęgnacja dotychczasowego dorobku oraz stałe poszerzanie muzealnej ekspozycji o nowe nabytki ludowego budownictwa. Okazję ku temu czynią wyjątkowo w skali polskiej zachowane na terenie Markowej budowle przysłupowe. (…) W efekcie markowski skansen ma szansę stać się pierwszym i jedynym muzeum budownictwa przysłupowego w Europie.
Źródło: Jacek Tejchma „ Wstęp” (fragmenty) do publikacji „Muzeum wsi Markowa”, www.ckgm.pl
Więcej na www.skansen-markowa.pl, https://pl-pl.facebook.com/Skansen.Markowa
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
