Tradycyjne budownictwo wiejskie na Warmii i Mazurach
Wykład dr. Jacka Wysockiego – archeologa, pracownika Warmińsko – Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego, autora publikacji „Zróżnicowanie regionalne budownictwa wiejskiego Warmii i Mazur”wygłoszony został na konferencji regionalnej „Rzecz o dziedzictwie na wsi” w Kamionce k. Nidzicy, 2 czerwca 2012 r. [26min]
Posłuchaj wykładu w formie podcastu:
Na architekturę Warmii i Mazur bardzo często patrzymy poprzez pryzmat dachów krytych czerwoną dachówką i domów z cegły. Jednak samo zagadnienie jest o wiele bardziej złożone i różnorodne. Współcześnie w granicach woj. warmińsko-mazurskiego można wyodrębnić sześć krain historycznych, a w każdej z nich mamy do czynienia z nieco inną architekturą. W województwie możemy wyróżnić: Powiśle, Ziemię Lubawską, Warmię, Mazury, Barcję, Mazowsze (Poborze). Konsekwencją tego stanu rzeczy jest duża różnorodność budynków mieszkalnych, gospodarczych, użyteczności publicznej etc.
Początkowo podstawowym materiałem budulcowym w regionie było drewno, następnie wraz z coraz trudniejszym dostępem do surowca, zaczęto budować domy z cegły i z kamienia. Kamień, jako materiał budulcowy służył na początku tylko do budowy budynków inwentarskich. Niechętnie z niego korzystano, bo był materiałem „zimnym” i trudnym w obróbce.
Na terenie woj. warmińsko-mazurskiego można wyodrębnić 10 typów ruralistycznych. Najstarsze są to układy owalnicowe i jednodworcze. Te ostatnie to gospodarstwa samotnicze, które pojawiły się na tym terenie już na początku średniowiecza. Pod koniec XIX wieku wraz z parcelację pojawiła się zabudowa kolonijna.
Na tym terenie występuje także budownictwo grup etnicznych – można natrafić na przykłady osadnictwa holenderskiego sięgające XVI wieku.
*****
Wykład wygłoszono w czasie konferencji regionalnej „Rzecz o dziedzictwie na wsi” w Kamionce k. Nidzicy, czerwiec 2012 r. Organizatorami spotkania były Fundacja Wspomagania Wsi, Nidzicka Fundacja Rozwoju NIDA, Samorząd Województwa Warmińsko – Mazurskiego przy wsparciu i dofinansowaniu Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich oraz Warmińsko – Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego.
Podczas konferencji zaprezentowano najnowszą publikację wydaną przez Fundację Wspomagania Wsi pt. „Rzecz o dziedzictwie na wsi. Rady, przykłady, informacje”.
Publikacja ma inspirować do podejmowania konkretnych działań, służących ochronie dziedzictwa kulturowego i wykorzystaniu jego potencjału w rozwoju lokalnym. Opowiada o tym, jak mądrze posługiwać się dziedzictwem dla dobra nas, współczesnych, i jak dzięki temu zachować je dla naszych dzieci i wnuków. Kierujemy tę książkę przede wszystkim do wspólnot lokalnych, a więc do władz samorządowych, do organizacji, do liderów, i wreszcie do każdego, kto choć przez chwilę poczuł się spadkobiercą wszystkiego tego, co nas otacza.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
