Udział Stanów Zjednoczonych i Polonii amerykańskiej w walce odzyskanie niepodległości Polski

Posłuchaj rozmowy w formie podcastu:

W czasie I wojny światowej przedstawiciele Polonii amerykańskiej angażowali się w pomoc humanitarną dla rodaków dotkniętych działaniami wojennymi, walczyli też w szeregach Legionów Piłsudskiego i Błękitnej Armii gen. Hallera. Ignacy Jan Paderewski przekonywał do poparcia sprawy polskiej prezydenta Woodrowa Wilsona. O roli jaką Polacy w Stanach Zjednoczonych odegrali w odzyskaniu niepodległości przez Polskę opowiadał w studiu Wszechnicy dr Zbigniew Kwiecień z Ośrodka Studiów Amerykańskich UW.

Historyk mówił, że w momencie wybuchu wojny wśród Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych dominowali zwolennicy endecji, która szanse na odzyskanie niepodległości upatrywała we współpracy z ententą. Mniej liczna grupa sympatyzowała z obozem Józefa Piłsudskiego, działającym u boku państw centralnych. – Także do Europy, aby walczyć, pojechała grupa polskich Amerykanów, aby wstąpić do Legionów, ale również pewna grupa, żeby wstąpić ochotniczo do małego w sumie, ale istniejącego ochotniczego oddziału polskiego w armii rosyjskiej – powiedział historyk.

Większa liczba Polaków zajmowała się działalnością charytatywną na rzecz rodaków w kraju. – Najskuteczniej działały różne instytucje, tworzone wtedy, które starały się zorganizować materialną pomoc dla mieszkańców ziem polskich dotkniętych działaniami wojennymi – wyjaśniał dr Kwiecień.

Kiedy czerwcu 1917 roku pod patronatem Komitetu Narodowego Polskiego zaczęła się tworzyć Armia Polska we Francji (zwana od koloru mundurów „Błękitną Armią”), wielu amerykańskich Polaków popłynęło za ocean, żeby wstąpić w jej szeregi.

Niezwykle istotną rolę dla sprawy polskiej odegrał w Stanach Zjednoczonych Ignacy Jan Paderewski. Wykorzystał międzynarodową sławę pianisty, aby zainteresować amerykańskie elity polityczne problemem Polski. – Oczarował absolutnie jednego z doradców prezydenta Wilsona – płk. House’a, który go wprowadził na salony, a ściślej do Białego Domu. House miał ogromny wpływ na Wilsona, który liczył się z jego opinią jako eksperta ds. międzynarodowych. No i – tak przynajmniej House w swoich wspomnieniach potem napisał – Paderewski pozwolił mu zrozumieć, jak ważna jest sprawa niepodległości Polski nie tylko dla Polaków, ale w ogóle dla pokoju w przyszłej Europie – opowiadał dr Kwiecień.

Historyk mówił również o zmianach granic w Europie w wyniku I wojny światowej, zachowaniu amerykańskich Niemców wobec wybuchu wojny i przystąpienia do niej Stanów Zjednoczonych, 14 punktach prezydenta Wilsona i roli USA w ustanowieniu porządku w Europie po zakończeniu wojny, a także o amerykańskiej pomocy dla Polski po 1918 roku.

Więcej w nagraniu rozmowy.

PW

***

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.