Co nowego w laboratoriach genetyków?
Wykład prof. Magdaleny Fikus, Kawiarnia Naukowa 1a, 12 maja 2016 r. [1h09min]
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Choć genetyka jako nauka ma dość długą tradycję, to strukturę DNA ludzkość poznała dopiero w 1952 r. dzięki badaniom Jamesa Watsona i Francisa Cricka. Obecnie naukowcy potrafią już modyfikować DNA. O najnowszych osiągnięciach w tej dziedzinie i perspektywach otwierających się współcześnie przed genetykami opowiadała w Kawiarni Naukowej 1a prof. Magdalena Fikus, biolog i popularyzatorka nauki.
Rewolucję w genetyce przyniosło odkrycie metody CRISPR. (Clustered Regurarly Interspaced Short Palindromic Repeats). Jak tłumaczyła prof. Fikus, pozwala ona na zastępowanie jednych fragmentów DNA innymi. Zabiegi takie przeprowadzone na pojedynczych komórkach wykonywane są ze skutecznością do 99 proc., także na komórkach ludzkich. Stwarza to m. in. perspektywę walki z chorobotwórczymi mutacjami genetycznymi.
Obecnie przy użyciu metody CRISPR prowadzone są badania na komórkach macierzystych. Zaimplementowanie do organizmu „naprawionych” komórek może stopniowo wyleczyć uszkodzone. Amerykańscy uczeni – jak mówiła prof. Fikus – przewidują, że pierwsze terapie z użyciem komórek macierzystych będą możliwe już za 10 lat.
Bez użycia metody CRISPR współcześnie prowadzone są też badania genetyczne na ludzkich zarodkach. Dopuszczone są one prawem tylko w dwóch krajach: Chinach i Wielkiej Brytanii. Obserwując rozwój zarodków, uczeni próbują m. in. dociec, dlaczego dochodzi do przedwczesnych poronień. Bada się też, które geny są aktywne w początkowej fazie powstawania życia.
Prof. Fikus zaznaczyła, że chociaż modyfikacje genetyczne otwierają perspektywę leczenia wielu chorób, to wymagają też analizy przez filozofów i etyków. Jeśli naukowcom udałoby się wprowadzić trwałe zmiany dziedziczne do ludzkiego genotypu, mogłoby to oznaczać powstanie „nowego gatunku człowieka”.
Więcej na na temat metody CRISPR, perspektywach jej wykorzystania oraz o innych badaniach prowadzonych dziś przez genetyków można dowiedzieć się z załączonego filmu z wykładu. Zapraszamy do oglądania.
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
