Co to znaczy zdrowa rzeka?
Wykład dr inż. Ilony Biedroń z Fundacji Zdrowa Rzeka (dawniej Fundacja Hektary Dla Natury) [18 maja 2024 r.]
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Rzeka to nie tylko koryto, które odprowadza wodę z krajobrazu. To jak wygląda rzeka, jak korzystamy z niej i jej doliny, jak zagospodarowujemy przestrzeń, z której spływa do niej woda wpływa na rzekę. Wykład poświęcony jest problematyce przekształcania rzek w Polsce. Dowiecie się z niego, dlaczego rzeki potrzebują leczenia i jak wygląda proces ich uzdrawiania. Poznacie przykłady oddolnych działań, które przyczyniły się do poprawy stanu rzek i zwiększyły świadomość lokalnych społeczności.
Plan wykładu:
Czym jest rzeka (w tym rola zlewni rzecznej (krajobrazu) i zasilania wodami podziemnymi)?
Ile zasobów wodnych ma Polska i czy to prawda, że tyle co Egipt oraz jak liczymy zasoby wodne?
Człowiek wpływa na historię kropli wody. Pierwsza cześć wykładu koncentruje się na wytłumaczeniu czym jest rzeka, zwracając uwagę na jej rolę w krajobrazie. Wytłumaczone zostanie skąd się bierze woda w rzece i jakimi drogami do niej trafia oraz jak na drogę kropli wody, która z opadu trafia do rzeki wpływa człowiek. W tej części wykładu dowiecie się również jak liczone są zasoby wodne Polski i dlaczego nietrafionym jest porównanie nas w tym aspekcie do Egiptu.
Rzeka to mokradło
Mokradła w Polsce.
Jaką rolę pełnią mokradła w krajobrazie.
Rzeka jest mokradłem, które stanowi wody powierzchniowe. Dlatego tłumaczymy czym są mokradła, ile ich mamy w Polsce i jaką rolę pełnią w obiegu wody w przyrodzie. Opowiadamy o usługach ekosystemów mokradłowych i zwracamy uwagę, że nadmierne korzystanie z usług zaopatrzeniowych zaburzają usługi regulujące i wspomagające.
Czym jest zdrowa rzeka?
Pogłębiaj wiedze a nie rzekę – prezentacja eksperymentu „Dno rzeki”.
Środkową cześć wykładu poświęcamy zdrowej rzece, tłumaczymy jakie są podstawowe cechy naturalnej rzeki. Zdrową rzekę zderzamy z rzeką chorą, przekształconą. Prezentujemy eksperyment „Dno rzeki” dostępny na platformie www.podprad.pl, za pomocą którego tłumaczymy zależność zdrowia rzeki od działań człowieka i pokazujemy jakie są podstawowe kroki powrotu rzek do zdrowia, wskazując na korzyści jakie przy tym może odzyskać nie tylko przyroda ale i rolnik.
Stopień przekształcenia rzek i torfowisk w Polsce.
Ochrona i renaturyzacja jako podstawowe kierunki jak traktować rzeki i inne mokradła.
Plany renaturyzacji rzek do końca 2027 roku.
Współtworzenie jako dobra praktyka zadbania o mokradła.
W końcowej części wykładu wskazujemy na zasadniczy problem związany z przekształceniem ekosystemów mokradłowych w Polsce, które dotyczą – 91% rzek, 67% jezior i 85% torfowisk. Tłumaczymy czym jest stan wód odnosząc się do jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych – czyli rzek i potoków. Odnosząc się do potrzeb powojennej Polski przypominamy historię przekształcania mokradeł i wskazujemy na obecne problemy z brakiem wody i potrzebą zmiany podejścia w jej gospodarowaniu. Wskazujemy dwa zasadnicze kierunki traktowania mokradeł – ochronę tego co cenne i jeszcze nie zniszczone oraz renaturyzację – jako proces naprawczy w dążeniu do odzyskania zdrowia zdegradowanych ekosystemów. Tłumaczymy czym jest renaturyzacja ekosystemów wodnych i jakie są jej podstawowe zasady. Wskazujemy na kluczowe dokumenty planistyczne w gospodarowaniu wodami, w których zaplanowano do końca 2027 roku renaturyzację 505 rzek w całej Polsce. Podkreślamy rolę edukacji, utrzymania rzek, planistyki czy instrumentów finansowych, które pozwalają na zbudowanie dobrych partnerstw z samorządami , Wodami Polskimi, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, które stoją przed wyzwaniem naprawy Polskich rzek.
Wykład kończymy zaproszeniem do słuchania rozmów podcastowych Zdrowej rzeki dostępnych na https://zdrowarzeka.pl/dlaczego-taki-podcast/ oraz Spotify: https://podcasters.spotify.com/pod/show/zdrowarzeka
W ramach projektu Fundacji Wspomagania Wsi „Gmina Przyjazna Wodzie” współfinansowanego przez European Climate Foundation
Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:
1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowywszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody.
2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl – https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w Internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz!
3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem
Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr:
33 1600 1462 1808 7033 4000 0001
Fundacja Wspomagania Wsi
