Kategoria pogranicza w badaniach historycznych – koncepcja antemurale w XIXw
Wykład Karoliny Kuźlak w ramach konferencji „Pogranicza. Tygiel kultur czy beczka prochu?”, zorganizowanej przez Studenckie Koło Naukowe Historyków UW i Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego [22-23 kwietnia 2024 r.]
Posłuchaj wykładu w formie podcastu:
Wykład o tym, jak pojęcie pogranicza może być używane przez historyków i jak koncepcja antemurale – rozumiana jako tożsamościowe „przedmurze” – była reinterpretowana przez konkretne osoby w XIX wieku w kontekście zmieniających się granic, ideologii i tożsamości narodowych.
Antemurale to łacińskie słowo oznaczające „przedmurze” – w historii idei używane np. w koncepcjach, wedle których jakieś społeczeństwo czy naród uważa się za „przedmurze cywilizacji” przeciwko „obcym” (np. Polska jako antemurale christianitatis – przedmurze chrześcijaństwa przeciwko islamowi, prawosławiu czy innym „zagrożeniom”). W XIX wieku, w epoce narodzin nowoczesnych nacjonalizmów, koncepcja antemurale była często reinterpretowana przez jednostki i grupy społeczne – na przykład polscy działacze, intelektualiści, emigranci.
Karolina Kuźlak – Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego
Patronem wydarzenia było Muzeum Historii Polski.
Organizatorem konferencji było Studenckie Koło Naukowe Historyków UW – najstarsze koło na Uniwersytecie Warszawskim. Rok założenia 1916.