Konsultacje społeczne planów miejscowych – przykłady i doświadczenia Gminy Inowłódz

29 października w Gminnym Centrum Kultury „Zamek” w Inowłodzu dokonano podsumowania działań podjętych w ramach projektu Fundacji Wspomagania Wsi „Nasza przestrzeń – nasza sprawa” na terenie Gminy Inowłódz. Dorota Bregin – trenerka, koordynatorka projektów i konsultantka – opowiedziała o przeprowadzeniu konsultacji społecznych dot. planu zagospodarowania przestrzennego w Spale, a Paweł Jaworski – architekt, urbanista, specjalista od partycypacyjnego planowania przestrzennego – przekazał wiedzę o dobrych praktykach angażowania mieszkańców w proces konsultacji społecznych, możliwych do powtórzenia w każdej miejscowości.

Projekt „Nasza przestrzeń – nasza sprawa” realizowano w Spale w kilku etapach, relacjonowała Dorota Bregin. Na pierwsze spotkanie zaproszono mieszkańców, by przekazać im ogólną wiedzę na temat procesu konsultacji społecznych. Tego samego dnia zorganizowanego też spotkanie z dziećmi i młodzieżą z lokalnej świetlicy. Młodych spytano, co myślą o przygotowanym planie zagospodarowania przestrzennego i czego im w nim brakuje. Przeprowadzone rozmowy stały się podstawą to kolejnego spotkania z dorosłymi mieszkańcami. Dyskutowano podczas niego o projekcie zagospodarowania przestrzennego głównego placu w miejscowości. Zgromadzeni udali się też na spacer badawczy w teren. Do udziału w spotkaniu zaproszono urbanistę, którego zadaniem była pomoc mieszkańcom w przemyśleniu zagadnień związanych z projektem planu zagospodarowania przestrzennego w ich miejscowości i udzielenie im wsparcia w sformułowaniu wniosków jego dotyczących. Choć informacja o spotkaniach była dobrze rozpropagowana, to wzięło w nich udział mało osób. Dlatego osoby zaangażowane w projekt „Nasza przestrzeń – nasza sprawa” zdecydowały się na przeprowadzenie z mieszkańcami wywiadów na temat przestrzeni wspólnej w Spale.

W proces partycypacji po raz kolejny zaangażowano też dzieci i młodzież ze świetlicy. Poproszono je o wykonanie zdjęć, które pokazywałyby, jak wygląda przestrzeń publiczna ich oczami. Fotografie wykonane przez młodych wyeksponowano na płocie otaczającym kościół. Uczestnicy projektu, odwołując się do nich, inicjowali dyskusję z przechodniami, wśród których znaleźli się także nie mieszkający na co dzień w Spale wycieczkowicze. W toku wszystkich opisanych wyżej działań udało się zgromadzić wiele cennych uwag mieszkańców na temat przestrzeni wspólnej w ich w miejscowości.

Dobre praktyki

Podczas spotkania w Inowłodzu Paweł Jaworski przekazał kilka sprawdzonych sposobów na zachęcenie mieszkańców do zaangażowania się w proces konsultacji społecznych dot. planów zagospodarowania przestrzennego. Urbanista zwrócił uwagę, że osoby zamieszkujące dany obszar nigdy nie są jednorodną grupą społeczną (wśród nich mogą być np. osoby pracujące na co dzień poza miejscowością). Chcąc dotrzeć do jak najszerszego kręgu z informacją o zainicjowaniu procesu konsultacji społecznych, trzeba więc szukać różnych kanałów dotarcia do tych poszczególnych grup.

Paweł Jaworski zachęcał też, by komunikując się z mieszkańcami, unikać sformalizowanego języka. Większość z nich nie ma bowiem doświadczenia w czytaniu planów architektonicznych i urbanistycznych. Urbanista opisał działania, w których brał udział, mające na celu zaangażowanie w procesy partycypacyjne mieszkańców Katowic, Dąbrowy Górniczej i Tychów. Paweł Jaworski podkreślił, że choć dotyczą one wielkomiejskich ośrodków, to są możliwe do przeprowadzenia w każdej miejscowości. Ich wspólnym mianownikiem było przedstawienie mieszkańcom w przystępnym sposób wiedzy o powstałych projektach zagospodarowania przestrzennego, by uzyskać opinię na ich temat. W tym celu budowano modele przestrzenne, pracowano na wielkoformatowych zdjęciach lotniczych, wykorzystywano mapy Google’a. Świetnym pomysłem okazało się też zaangażowanie w prace dzieci. Przygotowywały one makietę okolicy, a następnie do jej oglądania zaprosiły rodziców. Pozwoliło to zasięgnąć ich opinii na temat projektowanych zmian we wspólnej przestrzeni.

Dorota Bregin i Paweł Jaworski podkreślali, że opisane przez nich działania udało się przeprowadzić bardzo małym kosztem. Modele przestrzenne budowano z tektury pochodzącej z kartonów, zdjęcia wyklejano na starych banerach, a do druku fotografii wykorzystywano kolorowe drukarki, bez angażowania specjalistycznych punktów fotograficznych. Mimo to praca ta przyniosła bardzo dobre efekty.

***

Nagranie dofinansowane z dotacji przyznanej w ramach programu Obywatele dla Demokracji (projekt „Nasza przestrzeń – nasza sprawa”), prowadzonego przez Fundację im. Stefana Batorego we współpracy z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy EOG).

***

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.