Od prometeizmu do pasywizmu. Polska polityka wschodnia minionego trzydziestolecia, część I
- 20 maja 2022
- Kategoria: Historia, Polityka, Stowarzyszenie Euro-Atlantyckie
- 3016
- Wykładowca: Jerzy Marek Nowakowski
Zapraszamy na pierwszy z trzech wykładów Jerzego Marka Nowakowskiego o polskiej polityce wschodniej ostatniego trzydziestolecia [maj 2022, 2 godziny 8 minut]
Od prometeizmu do pasywizmu. Drogi i bezdroża polskiej polityki wschodniej minionego trzydziestolecia.
W 1989 roku upadło mocarstwo do którego Polska (w postaci PRL) należała i któremu była absolutnie podporządkowana. Zamiast jednego państwa – Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, za naszymi granicami pojawiły się Litwa, Białoruś i Ukraina. Polska polityka wschodnia po 1989 roku wahała się od entuzjazmu w stosunku do sąsiadów do niemal zrywania stosunków dyplomatycznych.
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Dlaczego tak się działo? Jak ważne są nasze relacje z sąsiadami na wschodzie? Dlaczego teraz rozmawiamy o polityce wschodniej? Dlaczego teraz rozmawiamy o polityce wschodniej? Po 24 lutego, po otwartej rosyjskiej napaści wojennej na Ukrainę, został otwarty zupełnie nowy rozdział historii polityki wschodniej. W związku z tym czas podsumować poprzedni – ostatnie 30 lat. Cały ten czas, na potrzeby wykładu, Jerzy Marek Nowakowski podzielił na trzy etapy.
Za początek polskiej polityki wschodniej trzeba uznać moment powstania pierwszego niekomunistycznego rządu Tadeusza Mazowieckiego. Jest to czas „zrywania więzów zależności”, wyjścia obcych wojsk z terenu Polski. Drugi etap to było zwrócenie się Polski w stronę krajów zachodnich, wejścia do NATO i wejścia do Unii Europejskiej. Trzecim rozdziałem były próby budowania partnerstw – próby dogadania się z Rosjanami, próby „resetu” z Rosją (skończone napaścią Rosji na Gruzję, i później napaścią Rosji na Ukrainę w 2014). Kończymy dochodząc do wspomnianego w tytule pasywizmu – momentu gdzie jako Polska nie wiemy co zrobić ze wschodem.
Pierwszy wykład z zapowiedzianego cyklu jest właśnie o tym pierwszym etapie – od momentu objęcia funkcji premiera przez Tadeusza Mazowieckiego i objęcia teki ministra spraw zagranicznych przez Krzysztofa Skubiszewskiego. Wykładowca wyjaśnia wyjaśnia co oznacza i skąd w tytule hasło „prometeizm”. Prometeizm to była idea, ruch polityczny i intelektualny w Europie w okresie międzywojennym skierowany przeciwko ZSRR i mający na celu doprowadzenie do przemian niepodległościowych wewnątrz tego państwa. Zaangażowane kraje, w tym Polska, wspierały ruchy odśrodkowe, ruchy narodowe w krajach związku sowieckiego, ponieważ uważali, że tylko pęknięcie ZSRR po „szwach narodowościowych”, rozsadzenie ZSRR na niepodległe państwa narodowe, może stanowić realną gwarancję i zabezpieczenie przed potencjalną sowiecką agresją. Jerzy Marek Nowakowski opowiedział o koncepcji polityki wschodniej Jerzego Giedroycia i Mieroszewskiego (i o doktrynie ULB) zakładającej dobrosąsiedzkie stosunki suwerennej Polski z niepodległymi państwami: Ukrainą, Litwą, Białorusią, które wyłonią się wskutek rozpadu ZSRR.
Zapraszamy również do naszych serwisów: YouTube Facebook
Ten utwór dostępny jest na licencji: Creative Commons
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Powiązane wykłady
Playlista: Rozmowy Wszechnicy
- Na globalnej szachownicy i wokół Polski coraz więcej zmian
- Polska na globalnej szachownicy. Jakiej polityki zagranicznej potrzebujemy by sprostać nowym wyzwaniom?
- Żegnaj Angela, czyli nasz problem z Niemcami
- Nie tylko armia - od czego zależy bezpieczeństwo państwa
- Exposé marzeń - jak odbudować polską politykę zagraniczną
- Unia Europejska, co to jest i po co nam to...
- Jak przygotować Polskę i swoją społeczność do współczesnej wojny?
- Rosyjska dyplomacja, cele, środki, metody
- Rok złych wróżb
- Bliski Wschód wobec zmieniającej architektury świata i wobec agresji na Ukrainę
- Co się dzieje w Azji Południowo-Wschodniej
- Czy zachód chce zwycięstwa Ukrainy w tej wojnie
- Nowa architektura polityczna świata.
- Rosyjska agresja na Ukrainę i co dalej... część I
- Rosyjska agresja na Ukrainę i co dalej... część II
- Zrozumieć Mariannę; kultura, cywilizacja i cele strategiczne Francji
- Zjazd w Astanie i świat Środkowego Wschodu wobec wojny w Ukrainie
- Wybory "połówkowe" w USA a zmiana polityki międzynarodowej USA
- II Rzeczpospolita - lekcja dla współczesnych elit
- Ukraina w powojennej architekturze Europy Środkowo-Wschodniej
- Polska polityka zagraniczna wobec obecnych wyzwań w Europie i na świecie
- Putin, Merkel, Macron, Łukaszenka, ZBiR i Białoruś nasza sąsiadka...
- Kampania wyborcza do samorządu, krok po kroku
- Rosyjska agresja na Ukrainę po roku. Strategia dla Polski na te czasy
- A jeśli wojna nie zostanie rozstrzygnięta na korzyść Ukraińców?
- Pamięć, chłopi, bunt, czyli formatowanie pamięci o pańszczyźnie
- Wojna po roku. Początek, progres, stan obecny...
- Biden Rosja Chiny czyli o Ukrainie
- O kondycji sektora pozarządowego w Polsce
- Zrozumieć Italię
- Czy ustawa o ochronie zwierząt porządkuje system ochrony zwierząt w Rzeczpospolitej?
- Zrozumieć Indie
- Indie [cz. I] - Epoka wedyjskiego ‘Słowa Usłyszanego’ (Śruti)
- Indie [cz. II] - Buddyzm, imperium Maurjów, Grecy w Indiach
- Indie [cz. III] - Drugi podbój Indii przez Muzułmanów (XIII w. e. c. – XVII e. c.)
- Indie [cz. IV] - Epoka dominacji angielskiej - III kolonizacja Subkontynentu Indyjskiego
- Chiny i zmieniający się porządek światowy
- Czesi, Czechosłowacja, Czechy - nasi niedocenieni (?) sąsiedzi...
- Polska a Izrael - relacje między państwami
- Nie tylko szkoła, ale przede wszystkim dom rodzinny ma wpływ na sukces dzieci w dorosłym życiu
- Długie życie pańszczyzny, cz. I
- Długie życie pańszczyzny, część II
- Indie [cz. V] - Europa i Indie: bliźniaczo różne cywilizacje
- Kobiety i pańszczyzna
- Chrzest Polski - 1050 lat
- Centralny Port Komunikacyjny
- Węgry - kraj zgubiony?
- Winston Churchill. Europa-Wielka Brytania-Polska
- Po co krowom dobre samopoczucie? O dobrostanie krów. Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim
- Chiny. Państwo, cywilizacja, kultura strategiczna, cesarstwo
- Finlandia nasz sąsiad i sojusznik
- Birma - Mjanma rok po zamachu
- Chłopi w II Rzeczpospolitej. Rzeczpospolita nie dla chłopów
- Izrael między demokracją a dyktaturą?
- Kim są nasi goście z Ukrainy i dlaczego to nie Rosjanie
- Sudan a interesy świata w Afryce
- Jak zabezpieczać i chronić zabytki?
- Czego chcą Niemcy?
- Geopolityczne trzęsienie ziemi z wojną w tle – Azja i Afryka
- Okrągły Stół, czyli polski Rubikon
- Od czego zależy tempo rozwoju lokalnego i sukces lokalny? Wywiad z prof. G. Gorzelakiem, dyrektorem Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW (EUROREG)
- Dania, Północ Europy - kultura, dzieje, spotkania z Polską
- Nierówności w systemie edukacji. Jak sobie z nimi radzić?
- O szkole. Z Krystyną Starczewską rozmawia Justyna Duriasz-Bułhak
- Porozmawiajmy o podatkach
- Jak wspierać rozwój małego dziecka?
- Gospodarstwa rodzinne - co to dziś oznacza?
- Trzy oblicza lobbingu w USA: jak idee, organizacje i wielkie pieniądze zmieniają politykę w Stanach Zjednoczonych
- Patrioty (nie) w Polsce i inne sprawy światowe
- Rolnictwo, rozwój wsi, demografia - wyzwania rozwojowe dla Polski
- Zrozumieć Chiny czyli chiński obwarzanek - Tajwan, Hong Kong, Makau, Ujguria, Tybet, Mandżuria, Mongolia.
- O dobrostanie zwierząt
- Odporność strategiczna Polski
- Izrael w ogniu
- Jeszcze raz o Centralnym Porcie Komunikacyjnym
- Gra o Najwyższą Stawkę: Odporność na Zagrożenia i Kryzysy
- Ekonomia społeczna
- Dziecko – pełnoprawny obywatel społeczności lokalnej
- Pierwsze lata życia dziecka
- Co nauka mówi, a czego nie mówi o mózgach niemowląt i małych dzieci?
- Między gospodarką a polityką, czyli polskie reformy rolne
- Rosja, Niemcy, Białoruś i kwestia Polska
- Polskie rolnictwo w Unii Europejskiej
- W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. Wieś polska 1918 – 2018
- O powodzi i nie tylko
- Budżet domowy w czasach wysokiej inflacji
- Jak zmienia się polska wieś
- O nierównościach i o zróżnicowaniu między regionami
- Jabłonna Lacka i okolice przed i w czasach najazdu bolszewickiego 1920
- Klucz do świata, czyli angielski nie tylko w szkole...
- Dyplomacja gospodarcza czyli dyplomacja i gospodarka [cz.1]
- O psychologii zwierząt. Wywiad z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą
- Sołtysi a Operacja Czysta Rzeka
- Dyplomacja gospodarcza czyli dyplomacja i gospodarka [cz.2]
- Kochajmy dzikie pszczoły póki jeszcze są
- Agenci służb specjalnych wobec zasad demokratycznego państwa i współczesnych zagrożeń zewnętrznych
- Trzy role wiejskich kobiet
- Kontrwywiad - fakty i tajemnice cz. I
- Misja Retingera do Polski przed wybuchem Powstania Warszawskiego
- Wywiad i kontrwywiad Polskiego Państwa Podziemnego w latach 1939-1945
- Społeczeństwo obywatelskie czy klientela
- Jan Karski. Historia tajnego kuriera Polskiego Państwa Podziemnego
- Zielony Ład - fakty i mity
- Staw wiejski - niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny
- Wiejski staw - wspólne dobro
- Rzeki, rzeczki, strumyki... i my
- Lipienek i jego poniatówki
- Prawo autorskie w organizacji pozarządowej z praktycznego punktu widzenia
- O Unii Europejskiej i świecie - Boomer i Zetki
- Życie i śmierć Jana Rodowicza "Anody". Rozmowa z Mariuszem Olczakiem
- Ludzie i wspólnota - psychologia działania dla sołtysów - uwagi wstępne
- O popularyzacji nauki, kawiarniach naukowych i festiwalach nauki
- "Wiążą nas pewne wartości ogólnoludzkie". Rozmowa z dr. Adamem Bodnarem
- Jak rozwijała się wiedza o zwierzętach?
- O raporcie "Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi"
- Ameryka po wyborach
- O wyborach prezydenckich w USA
- Znaczenie odkryć naukowych Marii Skłodowskiej-Curie
- Rewolucja październikowa – dlaczego bolszewikom udało się sięgnąć po władzę?
- Droga do Niepodległości: Adam Jerzy Czartoryski
- Droga do Niepodległości: Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki
- Droga do Niepodległości: Książę Józef Poniatowski
- Droga do Niepodległości: Leopold Kronenberg
- Droga do Niepodległości: Stefania Sempołowska
- Droga do Niepodległości. Roman Dmowski i Józef Piłsudski
- Droga pod Wiedeń - 1683
- Co znaczy prowadzić gospodarstwo rolne w Polsce?
- Mediacje lepsze niż sąd
- Kto to jest sędzia?
- Konstytucja kwietniowa z 1935 roku. Najdłużej obowiązująca polska ustawa zasadnicza?
- Mediacje w szkole
- O współczesnej wojnie
- O Holokauście: Jak doszło do ludobójstwa?
- Wały przeciwpowodziowe. Konstrukcja, utrzymanie i wpływ roślinności na ich funkcjonowanie
- Samorząd terytorialny po 1990 r. - sukcesy i zagrożenia
- Polskie Django. Bunt i przemoc na wsi polskiej w XIX w.
- Dezinformacja to też wojna
- Zwierzęta w hodowli okiem behawiorystki
- Polska sołecka a odporność strategiczna państwa
- Odbudowa państwa
- Odpływ czy retencja, jak zarządzać rzeką?
- Rola wywiadu w obronie niezależności państwa
- Polskie rolnictwo i polityka rolna - wyzwania i dylematy
- Poszukiwania osób zaginionych - jak szukać, żeby odnaleźć?
- Ale nam się wydarzyło! Krzysztof Iwaniuk wspomina 30 lat samorządu w Polsce
- Ale nam się wydarzyło! Krzysztof Margol wspomina początki samorządu w Polsce
- Ale nam się wydarzyło! Mirosław Lech wspomina 30 lat samorządu w Polsce
- Psy i konie na służbie. Rola zwierząt w formacjach mundurowych
- Co się wydarzyło przed rokiem 1025?
- Bolesław Chrobry i jego królestwo
- Czy drżenie rąk to na pewno choroba Parkinsona?
- Zrozumieć Niemcy
- Ale nam się wydarzyło! Rozmowa z Ryszardem Kozyrą, byłym wójtem gminy Barciany
- Polska w zmieniającym się świecie.
- Do czego nam edukacja?
- Polska a Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu
- Wypalenie i regeneracja liderów wiejskich
- Przywództwo w Samorządzie
- Wójt, burmistrz a edukacja i rozwój lokalny
- Pies rasowy na wsi
- Churchill
- Moja sytuacja w okresie koronawirusa
- Pies na kanapie, ale czy szczęśliwy?
- Co może prezydent w polityce zagranicznej
- O edukacji dronowej i nauczaniu metodą STEAM
- Wybieramy Prezydenta RP. Wybierzmy świadomie
- Drony nad polami
- Drony na wojnie i nie tylko
- Kryzys "ukraiński" jako katalizator postaw przywódców i państw w regionie i na świecie
- Wywiad polityczny i wojskowy z wojną w tle
- Zarządzanie sytuacjami nadzwyczajnymi wywołanymi agresją Rosji na Ukrainę
- Jan Karski. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
- Na progu nowego porządku światowego
- Główne cele polskiej polityki zagranicznej po 24 lutego 2022
- Od prometeizmu do pasywizmu. Polska polityka wschodnia minionego trzydziestolecia, część I
- Od prometeizmu do pasywizmu. Polska polityka wschodnia minionego trzydziestolecia, część II
- Od prometeizmu do pasywizmu. Polska polityka wschodnia minionego trzydziestolecia, część III
- Polityka zagraniczna w pytaniach i odpowiedziach
- Jakiej Rosji, jakiej Ukrainy potrzebuje Polska?
- Polska między Ukrainą a Unią z USA w tle...
- Szczyt w Madrycie - NATO w zmieniającym się świecie
- Białoruś w cieniu Ukrainy
- Komu służy i jak przygotować strategię rozwoju wsi
- Tajwan, czyli czy Zachód jest zjednoczony?
- Ja tu zostaję, fenomen Wołodymira Zełeńskiego
- Wielki światowy nieład
- Niemilitarna odporność strategiczna państwa. Wnioski z katastrofy na Odrze
- Dyplomacja z wojną w tle
- Konflikt o Górski Karabach - perspektywa światowa
- Wojna światowa coraz bliżej?
- My i nasze zwierzęta
- Od Nord Stream do… Wydłużanie drabiny eskalacyjnej. UE wobec agresji rosyjskiej
- Ukraina, kraj w stanie wojny
- Niespokojny początek listopada
- Rakieta w Przewodowie - nowy etap konfliktu?
- Polska polityka zagraniczna wobec obecnych i przyszłych wyzwań
- Czego, jak i po co uczą się niemowlęta i małe dzieci?