Po co krowom dobre samopoczucie? O dobrostanie krów. Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim
Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim z Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt Wydziału Nauk o Zwierzętach Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Fundacja Wspomagania Wsi, marzec, 2014 r. [30min]
Posłuchaj rozmowy w formie podcastu:
Co należy rozumieć pod pojęciem „dobrostan”? Jak wyjaśnia prof. Henryk Grodzki z Wydziału Nauk o Zwierzętach SGGW „dobrostan” to dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne, harmonia organizmu z otaczającym się środowiskiem. „Dobrostan” określany jest nie tylko w stosunku do zwierząt, ale także do ludzi.
Jest wiele mierników charakteryzujących dobrostan zwierząt. Jedna z definicji, odnosząca się także do krów, mówi o pięciu podstawowych warunkach wolności:
- Wolność od głodu i pragnienia
- Wolność od dyskomfortu, niewygody
- Wolność od bólu, cierpienia, chorób
- Wolność od lęków i stresów
- Wolność wyrażania naturalnych zachowań
Czy mleko, które pijemy pochodzi od krów, których potrzeby są zaspokojone? Czy polskie krowy nie cierpią, są zdrowe i szczęśliwe? Jaki jest poziom wiedzy polskich hodowców na temat tych zwierząt? Jak przyznał prof. Henryk Grodzki wiedza na temat krów jest zróżnicowana, jednak w ostatnich latach rośnie. Profesor zwrócił szczególną uwagę na ostatnią „wolność” (wolność do wyrażania naturalnych zachowań), która przez wielu hodowców jest wciąż niedostrzegana. Naturalne zachowania krów najczęściej można zaobserwować na pastwiskach, np. podczas wzajemnej pielęgnacji.
Bardzo ważny jest ruch tych zwierząt, codzienne wypuszczanie krów z obory także zimą (na pastwisko lub wybieg). Codzienny, kilkugodzinny ruch wzmacnia odporność, kości i stawy tych zwierząt, wspomaga metabolizm (pomaga uniknąć ketozy oraz innych chorób metabolicznych), a przebywanie na słońcu zwiększa syntezę witaminy D. Krowy, które spędzają cały rok w oborze, w jednej pozycji (najczęściej przywiązane) cierpią fizycznie i psychicznie – narasta tzw. róg ścierny racic, który naturalnie ściera się podczas ruchu. Jeśli ruchu brakuje róg narasta, dochodzą stany zapalne i obciążenie stawów – wkrótce zwierzę zaczyna chorować, nierzadko trafia do rzeźni. Alternatywą jest korekcja racic, przeprowadzana przez hodowcę. Z punktu widzenia dobrostanu krów (a tym samym jakości mleka) całoroczny brak ruchu zwierząt jest okrutną praktyką. Wkrótce zostanie ona prawnie zakazana.
Poniżej: zobacz radość krów wypuszczonych po zimie na pastwisko (od 1 minuty):
Inną ważną kwestią jest mikroklimat obór, które często nie są wietrzone zimą. Dla wytworzenia jednego litra mleka krowa musi przepompować przez swój układ krwionośny 400 litrów krwi. Krowa produkująca 25 litrów mleka przepompowuje około tony krwi! Nie bez przyczyny uważa się, że krowy to jedne z najciężej pracujących organizmów na świecie – świeże powietrze jest niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania.
W Polsce hodowanych jest około 5,5 miliona krów. 30% tych zwierząt hodowanych jest w stadach do 10 krów. 12% krów żyje zaś w stadach, gdzie osobników jest więcej niż 50. Które z tych zwierząt są szczęśliwsze? Wskaźnikiem niech będzie długość życia krowy w poszczególnych gospodarstwach. Zwierzęta żyjące w małych stadach dożywają kilku, a nawet kilkunastu laktacji. Krowy w gospodarstwach wysokoprodukcyjnych (mimo podawania zbilansowanej diety, odżywek, witamin) żyją krócej – do 3-4 laktacji. Krowy te dają także o wiele więcej mleka, ich organizm jest nadwyrężony, a ciągu kilku lat ich zostaje całkowicie wyeksploatowany.
Czy krowy lubią ludzi? Dobrego hodowcę można poznać po jego relacjach ze zwierzętami – jeśli krowa nie boi się podejść do gospodarza, daje się głaskać to oznacza, że obecność człowieka nie jest dla niej stresująca. Wchodząc do obory, np. wczesnym zimowym rankiem, warto krowy pozdrowić spokojnym głosem – to także wpływa pozytywnie na psychikę zwierząt i dobre relacje z gospodarzem.
Podsumowując: dobrostan krów przekłada się na dobrostan hodowcy. Dobry stan krów – i fizyczny i psychiczny – przekłada się na mleko, które pijemy.
***
Prof. dr hab. Henryk Grodzki – pracownik Zakładu Hodowli Bydła (Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego). Od 1977 r. doktor nauk rolniczych. W 1989 r. uzyskał habilitację. W latach 80. odbył roczny staż naukowy w Meat Animal Research Centre (Nebraska, USA). Od 2000 r. profesor nauk rolniczych. Od 2005 r. – profesor zwyczajny. W latach 1992-2012 Kierownik Zakładu Hodowli Bydła. W latach 2002-2012 kierownik Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt. Członek Rady Hodowlanej Mazowieckiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Łowiczu. Członek Rady Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Autor 302 publikacji, w tym 158 oryginalnych prac naukowych, 9 podręczników i skryptów.
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
***
Zapraszamy do obejrzenia naszych reportaży, wywiadów i wykładów dotyczących zwierząt:
O psychologii zwierząt. Wywiad z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą
Psy na wsi. Sterylizacja i kastracja oraz adopcja ze schroniska
Pszczoła środkowoeuropejska linii augustowskiej. Polskie rasy rodzime
Konie zimnokrwiste w typie sokólskim. Polskie rasy rodzime
