Polska – Rosja – Komuniści. 1917 – 1939. Węzeł problemów

Wykład prof. Andrzeja Friszke zorganizowany w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas [5 maja 2023 r.]

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

Wykład prof. Andrzeja Friszke jest odbiciem dość intensywnych badań, które prowadził w ciągu ostatnich kilku lat. Temat “Polska – Rosja – komuniści. Węzeł problemów. 1917-1939″. Dlaczego 1917? W 1917 roku miała miejsce w Rosji rewolucja październikowa. Do władzy doszedł Lenin i partia bolszewików. W 1917 roku wszyscy komuniści to są ci członkowie ruchu socjalistycznego, socjaldemokratycznego w Europie, którzy zaakceptowali rewolucję październikową, zaakceptowali doktrynę Lenina, zaakceptowali wizję obalenia państwa burżuazyjnego i tworzenia nowej rzeczywistości politycznej, nowego ładu, nowych wyobrażeń.

Komuniści odróżnili się od wszystkich innych socjalistów, socjaldemokratów, marksistów, którzy działali w oparciu o system pluralistyczny, zachodni, parlamentarny i akceptowali pluralizm, że istnieją partie prawicowe, lewicowe.

Komuniści nie akceptowali takiego porządku. Nie zgadzali się, że tok życia politycznego polega na zmaganiu się prawicy i lewicy czy na system parlamentarny. Uważali, że do władzy trzeba dojść po to, żeby zniszczyć wszystkie siły, które nie są siłami komunistycznymi (z socjaldemokratami włącznie). Jedynie komuniści (w oparciu o doktrynę dyktatury proletariatu) oraz rządy partii bolszewickiej (która ma reprezentować proletariat) mają prawo rządzić. Komuniści uważali, że rządząc wyłącznie monopolistycznie zbudują nowe społeczeństwo, nowe państwo, nowy porządek etyczny, kulturowy i tak dalej. I to było właściwie wspólne wszystkim komunistom.

Jeżeli odróżnić chcemy lewicę demokratyczną od komunizmu, to to jest podstawowa, dosyć wyrazista różnica w zasadzie przez cały okres międzywojenny.

Skąd ona się brała? Otóż to jest wynik rozwijanej tezy o klasowości wszelkich instytucji państwowych, społecznych, medialnych, ekonomicznych. Państwo jest klasowe. To, że społeczeństwo jest podzielone na klasy i to, że trwa walka klasy pracującej, klasy robotniczej z właścicielami środków produkcji, z kapitalistami, bankierami itd. to nie jest rzecz nowa w ruchu socjaldemokratycznym. Marks rozwijał przecież tezę o klasowym podziale społeczeństwa i trwającej walce klas jako motorze rozwoju polityczno-społecznego.

Natomiast komuniści tezę klasowości absolutyzowali. Dochodzi do takiego wniosku, że właściwie nie ma czegoś takiego jak demokracja parlamentarna. Demokracja parlamentarna jest bowiem tylko narzędziem klasy rządzącej, czyli burżuazji, używanym po to, żeby zahamować walkę klas Demokracja jest po to, żeby zamiast robić rewolucję i obalić władzę państwową, socjaldemokraci wchodzą do Parlamentu, wchodzą do rad miejskich, tworzą legalne organizacje, ubiegają się o udział w wyborach. No i oczywiście w tych wyborach przegrywają – dostają 20% głosu, 40% głosów, ale państwo trwa, system prawny trwa.

A zatem jego natura klasowa się nie zmieniła. I jedyną drogą do zmiany klasowego charakteru państwa jest przejęcie pełnej władzy i zburzenie aparatu państwa. Zburzenie aparatu państwa, który jest jądrem panowania klasowego burżuazji. Zatem zburzenie instytucji państwa, zburzenie systemu prawnego, zburzenie sądu, zburzenie wolności prasy, w której kapitaliści zawsze dowartościowują nakładami, możliwościami prasę prawicową, burżuazyjną, liberalną, ale przecież nie komunistyczną, nie tą, która wzywa do rewolucji. A zatem komuniści odrzucali w ogóle sens walki w ramach państwa burżuazyjnego. Jeżeli będziemy mówili o obecności komunistów w parlamentach (na przykład w Niemczech) po roku 1918, to jest to podporządkowane wizji, żeby wykorzystać możliwości legalnego działania dla rozbudowania struktur partii, dla rozbudowania propagandy rewolucyjnej w prasie, przejęcia kontroli nad masami robotników, po to, żeby obalić to państwo, w którym się działa.

prof. Andrzej Friszke – historyk specjalizujący się w historii najnowszej, profesor nauk humanistycznych. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, w latach 1999–2006 członek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, w latach 2011–2016 członek Rady IPN.

Zapraszamy do wysłuchania wykładu w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas

Logo Collegium Civitas


Wszystkie materiały obejrzysz również na naszym kanale Wszechnica FWW 

Podobne wykłady Historia

Komentarze

Partnerzy

Lista zapisanych wykładów jest aktualnie pusta.