Posłuszni do bólu
- 14 marca 2019
- Kategoria: Nauka, Społeczeństwo
- 3343
- Wykładowca: Dariusz Doliński
Wykład prof. Dariusza Dolińskiego, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki, 18 lutego 2019 [0h43min]
Posłuchaj wykładu w formie podcastu:
Uczestnicy eksperymentu Milgrama na polecenie prowadzącego razili człowieka prądem o coraz większym napięciu. A przynajmniej tak sądzili. Jak to możliwe, że „zwykli ludzie” byli zdolni do zadawania bólu? Dlaczego nikt nie odmówił wykonania polecenia? Prof. Dariusz Doliński podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki opisał eksperyment oraz jego późniejsze interpretacje.
Eksperyment Milgrama został przeprowadzony po raz pierwszy na amerykańskim Uniwersytecie Yale. Uczestnicy byli przekonani, że celem eksperymentu jest zbadanie wpływu kar na proces uczenia się. Wcielali się w rolę nauczyciela, którego zadaniem było na polecenie prowadzącego eksperyment razić prądem ucznia, jeśli ten udzielał błędnej odpowiedzi. Każda pomyłka karana była zaaplikowaniem uczniowi prądu o większym natężeniu (od 15 do 450 voltów). Większość badanych wykonywała polecenia eksperymentatora, mimo iż uczeń krzyczał z bólu i prosił o przerwanie eksperymentu. W rzeczywistości cała sytuacja była sfingowana, a w rolę ucznia wcielał się współpracownik eksperymentatora.
Eksperyment Milgrama spotkał się z krytyką. Jego autorowi zarzucono sprzeniewierzenie się zasadom etyki. Mimo to badanie później wielokrotnie powtarzano i interpretowano. Eksperyment Milgrama stał się też częścią popkultury – utwór We Do What We’re Told (Milgram’s 37) poświęcił mu brytyjski muzyk rockowy Peter Gabriel. O tym wszystkim prof. Doliński opowiada szerzej podczas wykładu.
Organizator wykładu:
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Playlista: Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki
- Na tropie zwierzęcego umysłu
- Jak się rodził judeochrześcijański monoteizm?
- Epidemia HIV/AIDS - koniec początku czy początek końca?
- Być lekarzem - wywiad z prof. Henrykiem Skarżyńskim
- O prawdzie i uczciwości w badaniach naukowych
- Idziemy na grzyby
- Sposób działania sprawców zabójstw
- Można już wydrukować prawie wszystko: protezę ręki, tort lub samochód. No i co z tego?
- Czas kosmiczny
- Oko - Mózg - Sztuka
- Choroba Parkinsona, choroba Alzheimera - przekleństwo naszych czasów. Prof. Andrzej Friedman
- Nauka i religia. Konflikt, współpraca czy cohabitation?
- Czy rządzą nami bakterie?
- Alternatywnie o dietach alternatywnych
- Ludzie i pieniądze
- Islam powszedni
- Wyję, więc jestem - o komunikacji wilczymi sposobami
- Czy istniało królestwo Dawida?
- Kwantowa fizyka i metafizyka
- Oblicza agresji
- Moralne obrzydzenie kontra naukowa racjonalność czyli wojna o GMO
- Czy wszyscy będziemy mówić jednym językiem?
- Lęk a dystres
- Co tracimy, zapominając o Reformacji w Polsce?
- Spacerkiem przez wszechświat. Największe sukcesy i porażki współczesnej astronomii
- Jak nauka może usprawnić transport?
- O medycynie ewolucyjnej
- Antyczny DNA. Co nowego mówią nam geny zachowane w starych kościach?
- Ile wymiarów ma Wszechświat?
- Oswajanie Judasza
- Uroda (piękno). Dar niesprawiedliwy?
- Rysie w zarysie
- Wikipedia a akademia
- Co się stało w roku 1018?
- Grzyby w ewolucyjnej grze o życie
- Posłuszni do bólu
- Zagadki pamięci przestrzennej - czyli jak trafiamy tam, dokąd chcemy?
- Do czego prowadzi agresja i nienawiść. Czy można coś z tym zrobić?
- Najdłużej składane naukowe puzzle, czyli historia układu okresowego
- Życie 2.0
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści?
- Wielka podróż przez czasy i światy. O prozie Olgi Tokarczuk
- Czy wiesz, co zamierzam? Mózg a interakcje społeczne
- Podziemny Muranów. Miejsca i rzeczy jako świadkowie Zagłady
- Czy ateista może dogadać się z wierzącym?
- Smart City w świecie po pandemii – mroczne widmo czy nowa nadzieja?
- Czego genetycy nie wiedzą?
- "Natured nurture"? - o biologicznym charakterze wpływu środowiska na zachowanie
- Sądy "Panów Przyjaciół", czyli jak się sądzili i godzili dawni Polacy
- Spotkanie Noblowskie - kim są laureaci Nagrody Nobla 2020?
- Nobel za 20 miliardów dolarów... Sprzedane! Kim są laureaci Nagrody Nobla 2020 z ekonomii?
- O mitach dotyczących edukacji
- Granica – między nadzieją a rozpaczą
- Jakie są współczesne Polki?
- Potencjał gier video w usprawnianiu umysłu
- Żeński fenotyp autyzmu czy efekt kamuflażu?
- Święty Graal energetyki. Czy opanujemy fuzję jądrową?
- Polak katolik?
- Czy da się zrozumieć fizykę kwantową?
- Trudne wybory - czy informatyka może pomóc demokracji?
- LGBT+ w religiach księgi
- Próba sił: między anarchią a dyktaturą. Zamach majowy 1926 r.
- O czym myślą dzieci?
- Upadek szkoły
- Ekologiczne relacje roślin i zwierząt. Czy do tanga wystarczy dwojga?
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie noblowskie 2023 r.
- Pomyłki noblowskie
- U progu rewolucji w biologii
- Fuzja maszyny z umysłem. Czy nadchodzą cyborgiczni żołnierze?
- Dlaczego społeczeństwa są spolaryzowane – dlaczego uznajemy różne wartości za ważne?
- Nauka w zagrożonym raju
- Każde dziecko może zostać Pitagorasem
- Wiarygodność ponad wszystko - jak zrobić rewolucję i przy okazji zdobyć Nobla z Ekonomii
- Czy uderzy w nas asteroida?
- Wojna Putina i Cyryla czyli nowe oblicze krucjaty
- O patriotyzmie konstytucyjnym Polaków
- Czy ptaki się rozwodzą? Skrzydlata miłość, zdrada i seks
- Kości i patery na ciasto. Jak radzono sobie z niemieckimi duchami „Ziem Odzyskanych”?
- Kraj między emigracją i migracją – wyzwania trzeciej dekady XXI w
- Jak chaos zamienić w kosmos. O magicznych sposobach zapewniania sobie pomyślności
- Czy można mówić o zmierzchu religii w XXI wieku?
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie Noblowskie Festiwalu Nauki w Warszawie 2022 r.
- O neuroróżnorodności - czy ryba wchodzi na drzewo?
- Zdolni mimo wszystko - dlaczego szkoła nie sprzyja rozwojowi? Wykład Marii Mach
- Nie tylko geny. Ile w naszym życiu ma do powiedzenia epigenetyka?
- O popularyzacji nauki, kawiarniach naukowych i festiwalach nauki
- O widzeniu sztuki w muzeum