Przestrzenie kreatywności cz. 1

„Przestrzenie kreatywności” – referat wprowadzający dr. Alka Tarkowskiego (ICM UW, Creative Commons Polska), Collegium Civitas, maj 2010 r., (11min)

„Przestrzenie kreatywności” to IV Seminarium z cyklu „Kultura i rozwój” zorganizowane 26 maja 2010 roku przez Ośrodek Badań nad Przyszłością Collegium Civitas i Narodowe Centrum Kultury.

Creative Commons to organizacja typu non-profit, która postawiła sobie za zadanie uzyskanie kompromisu pomiędzy pełną ochroną praw autorskich a niczym nieskrępowanym korzystaniem z twórczości innych osób. Głównym celem organizacji jest stworzenie umiarkowanych, elastycznych zasad w obliczu coraz bardziej restrykcyjnych domyślnych reguł prawa autorskiego, które stawiają coraz większe bariery wolnemu przepływowi informacji. Creative Commons została utworzona w 2001. Założycielem i obecnym przewodniczącym rady dyrektorów jest Lawrence Lessig. Używając hasła „pewne prawa zastrzeżone” (ang. some rights reserved), w opozycji do wszelkie prawa zastrzeżone (ang. all rights reserved), organizacja stara się zapewnić twórcom jak najlepszą ochronę ich praw przy jednoczesnym umożliwieniu jak najszerszego wykorzystania ich dzieł. Strona internetowa organizacji pomaga właścicielom praw autorskich na udzielenie części tych praw ogółowi, przy zachowaniu niektórych innych praw, poprzez udostępnienie różnego rodzaju licencji, które twórca może wybrać, publikując swoje dzieło w Internecie.

Jednym z projektów Creative Commons jest iCommons (ang. International Commons) — projekt lokalizacji i dostosowania treści licencji (tworzonych zgodnie z prawem amerykańskim) do specyfiki prawa poszczególnych krajów. Do maja 2005 do projektu przyłączyło się 70 krajów. W 17 z nich (Australia, Austria, Belgia, Brazylia, Chorwacja, Finlandia, Francja, Korea Południowa, Hiszpania, Holandia, Japonia, Kanada, Niemcy, Polska, Wielka Brytania (Anglia i Walia), Republika Chińska (Tajwan) i Włochy) licencje zostały już zlokalizowane i mogą być używane zgodnie z prawem krajowym.

W kwietniu 2005 rozpoczął działalność polski oddział Creative Commons. Partnerami Creative Commons Polska do końca 2006 roku byli Fundacja Otwarty Kod Kultury oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. CC-Polska jest członkiem-założycielem Koalicji Otwartej Edukacji (2008). Zespół polskiego oddziału tworzą koordynatorzy Alek Tarkowski i Justyna Hofmokl oraz prawnik Krzysztof Siewicz.

Program seminarium:
1. Przestrzenie kreatywności, referat wprowadzający, dr Alek Tarkowski, ICM UW, Creative Commons Polska;
2. Studia przypadków:
– Barnabas Malnay, Kitchen Budapest, laboratorium nowych mediów;
– Jan Sowa, Goldex Poldex, Kraków;
– Piotr Krajewski, WRO Art Center;
Prowadzenie spotkania: Edwin Bendyk, Collegium Civitas, tygodnik “Polityka”.

Kapitał lub potencjał kreatywny, podobnie jak kapitał społeczny, możemy rozumieć zarówno jako cechę indywidualną, związaną z umiejętnościami i cechami poszczególnych osób, jak i cechę grupową oraz relacyjną, związaną na przykład z otoczeniem społecznym. Od siły kapitału kreatywnego zależy nie tylko kondycja przemysłów kultury i przemysłów kreatywnych. Coraz częściej jest on uznawany za niezbędny czynnik rozwoju społeczeństwa i gospodarki.
Jeśli uznamy znaczenie potencjału kreatywnego, kluczowym zagadnieniem staje się wypracowanie metod wspierania rozwoju kreatywności. W skali makro to przede wszystkim kwestia odpowiedniej edukacji. W mikroskali natomiast możemy mówić o przestrzeniach sprzyjających budowaniu potencjału kreatywnego oraz działaniom kreatywnym. Przestrzenie takie mogą mieć najróżniejszą postać: od sprzyjających aktywności twórczej metropolii, przez dzielnice artystyczne, po przestrzenie laboratoriów kulturowych i medialnych, klastrów przemysłów kreatywnych, centrów kulturalnych czy przestrzeni coworkingu.
O przestrzeniach kreatywnych możemy również mówić w odniesieniu do przestrzeni komunikacji elektronicznej. Odpowiednia cyfrowa architektura serwisów internetowych, wraz z regulacją wspierającą twórcze wykorzystanie technologii cyfrowych, mogą generować przestrzeń kreatywności online (ta zaś może być wykorzystywana w połączeniu z przestrzeniami fizycznymi).
Celem spotkania będzie wspólne zastanowienie się, jak budować i wspierać kapitał kreatywny z pomocą odpowiednio konstruowanych przestrzeni oraz instytucji. Do jakiego stopnia wzrost kreatywności jest procesem autonomicznym, a do jakiego można na niego wpływać? Jak wspierać naturalną, wrodzoną kreatywność? Czy kreatywności można się nauczyć? Na ile istotna dla kreatywności jest otwartość i współpraca?

[2012]

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.