Przywracanie pamięci w największym w przedwojennej Polsce ośrodku kamieniarki ludowej w nieistniejącej wsi Brusno Stare
Dr Olga Solarz ze Stowarzyszenia Magurycz opowiada o odkrywaniu historii nieistniejącej już wsi Brusno słynącej z kamieniarstwa. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej”. Bóbrka, 10-11 października 2014 r. [21min]
Ośrodek kamieniarski w Bruśnie obejmował nieistniejącą już dziś wieś Stare Brusno, która spalona została 21 września 1945 r. Część mieszkańców wysiedlono do ZSRR, a pozostałą część w 1947 r. podczas akcji „Wisła”. Obecnie teren dawnej wsi porastają lasy i pola. W lesie znajduje się także stary bruśnieński cmentarz oraz miejsce po cerkwi. W przedwojennej Polsce Brusno było największym ośrodkiem kamieniarkskim w Polsce. Piękne dzieła bruśnieńkich kamieniarzy podziwiać można na starym cmentarzu (który niestety coraz częściej pada ofiarą rabunku).
Olga Solarz ze Stowarzyszenia Magurycz przez wiele miesięcy badała i dociekała powojennych losów kamieniarzy z Brusna ale także przedwojennych historii ich rodzin. Odnalazła liczne archiwalne, nigdy nigdzie nie publikowane fotografie, wspomnienia kamieniarzy i ich rodzin, a nawet unikatowe szkice nagrobków czynione ich rękoma. W styczniu ubiegłego roku nakładem Stowarzyszenia Magurycz powstała publikacja „Brusno – (nie)istnienie w kamieniu”.
Spis treści:
Olga Solarz – „Losy wykute w kamieniach. Historie niektórych rodzin kamieniarskich ze Starego i Nowego Brusna”;
Filip Modrzejewski – „Wiejskie cmentarze, podobne litery, galernicy cyrylicy”;
Damian Nowak – „Hier ruht in Gott. Cmentarze osadników józefińskich na Lubaczowszczyźnie”;
Mariusz Koper – „Inskrypcje nagrobne na cmentarzach greckokatolickich ziemi tomaszowskiej i lubaczowskiej”;
Agnieszka Szokaluk-Gorczyca – „Nagrobki bruśnieńskie na terenie byłego zaboru rosyjskiego”;
Szymon Modrzejewski – „Rzut oka na upamiętnienia roku 1848 na Roztoczu Wschodnim i w innych rejonach Galicji + fotografie (z opisem) 27 upamiętnień z Galicji (w tym 18 z Roztocza)”.
Najważniejszy jest artykuł pierwszy – w nim zdjęcia kamieniarzy ze Starego Brusna, także przy pracy z lat 30. ale i 70. (sic!) XX w., zdjęcie cerkwi, zdjęcia szkiców nagrobków autorstwa Iwana Kuznewycza.
Więcej na http://or-bad.horyniec.info/brusno-nieistnienie-w-kamieniu-sensacyjna-ksiazka/, www.magurycz.org, www.facebook.com/StowarzyszenieMagurycz
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
