VI wojna syryjska – rozstrzygnięcie sporu o Celesyrię

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

Patronem wydarzenia było Muzeum Historii Polski.

Organizatorzy pochylili się nad tematyką pogranicza, terenów przygranicznych, występujących tam zjawisk oraz procesów w ujęciu historycznym. Temat pograniczy został ujęty interdyscyplinarnie, choć z naciskiem na badania społeczno-polityczne, gospodarcze lub kulturowe.

VI wojna syryjska – rozstrzygnięcie sporu o Celesyrię jako wyraz rzymskiej dominacji na wschodzie.

VI wojna syryjska (170–168 p.n.e.) była jedną z serii konfliktów toczonych między Ptolemeuszami z Egiptu a Seleucydami o kontrolę nad Celesyrią, regionem znajdującym się na obszarze dzisiejszego Libanu, Syrii i Izraela. Konflikt ten miał kluczowe znaczenie dla równowagi sił w regionie Bliskiego Wschodu, a jego rozstrzygnięcie ukazało rosnącą dominację Rzymu na wschodzie.

Seria wojen syryjskich toczyła się głównie pomiędzy dwoma wielkimi państwami hellenistycznymi: Egiptem rządzonym przez dynastię Ptolemeuszy oraz imperium Seleucydów. Stawką była kontrola nad strategicznie ważnym obszarem Celesyrii, który odgrywał kluczową rolę w handlu i militarnym bezpieczeństwie obu królestw.

VI wojna syryjska rozpoczęła się w momencie, gdy młody Ptolemeusz VI Filometor objął władzę w Egipcie. Wykorzystując młody wiek nowego faraona, król Seleucydów Antioch IV Epifanes podjął próbę przejęcia pełnej kontroli nad Celesyrią. Konflikt ten był brutalny, a Seleucydzi początkowo osiągali sukcesy militarne, w tym zdobycie Egiptu i ustanowienie tam kontroli nad dużą częścią terytorium.

Rozstrzygnięcie VI wojny syryjskiej nastąpiło nie dzięki decydującej bitwie między Ptolemeuszami a Seleucydami, lecz dzięki interwencji Rzymu. Po wcześniejszych zwycięstwach nad Kartaginą w wojnach punickich i nad Macedonią w wojnach macedońskich, Rzym stawał się coraz bardziej potężny na arenie międzynarodowej i chciał zabezpieczyć swoje wpływy na wschodzie.

Gdy Antioch IV zagroził całkowitym zajęciem Egiptu, senat rzymski wysłał delegację pod przewodnictwem Gajusza Popiliusza Lajnasza, która spotkała Antiocha niedaleko Aleksandrii w 168 p.n.e. Według przekazów antycznych, Rzymianin narysował wokół króla Seleucydów okrąg w piasku, żądając, aby Antioch zdecydował się wycofać zanim opuści ten krąg. Wobec potęgi Rzymu Antioch nie miał wyboru i zgodził się wycofać swoje wojska.

Rozstrzygnięcie sporu o Celesyrię było wyrazem rzymskiej dominacji na wschodzie. Choć formalnie Rzym nie anektował Celesyrii, jego interwencja pokazała, że to on decyduje o losach regionu, a państwa hellenistyczne były zmuszone liczyć się z jego potęgą. Było to jedno z pierwszych wyraźnych sygnałów, że Rzym zamierza rozszerzać swoje wpływy na wschód, a konflikt w Syrii stał się prekursorem późniejszych bezpośrednich interwencji i podbojów w regionie.

VI wojna syryjska nie tylko zakończyła wielowiekowy konflikt między Ptolemeuszami a Seleucydami o Celesyrię, ale także wyraźnie wskazała na zmieniający się układ sił na Bliskim Wschodzie. Decydująca rola Rzymu w zakończeniu tego konfliktu była dowodem na jego rosnącą potęgę i zapowiedzią jego przyszłej dominacji w regionie. To wydarzenie przyspieszyło ostateczny upadek imperiów hellenistycznych i otworzyło drogę do rzymskiego panowania na wschodzie.

Komitet Organizacyjny Konferencji: dr Marta Michalska, mgr Grzegorz Garbuz, mgr Franciszek Fortuna, Aleksandra Krukowska, Afra Wierska, Jakub Kawczyński, Jakub Hardecki, Michał Schoeneich, Jakub Pytel

Rada Naukowa Konferencji: dr hab., prof. ucz. Grażyna Szelągowska, dr hab., prof. ucz. Artur Markowski.

Organizatorem konferencji było Studenckie Koło Naukowe Historyków UW – najstarsze koło na Uniwersytecie Warszawskim. Rok założenia 1916.