Zwierzęta ludzkim okiem #1: Strategie życiowe w przyrodzie
- 10 listopada 2020
- Kategoria: Przyroda
- 7045
- Wykładowcy: Agata Borucka, Katarzyna Fagasinska
Rozmowa Katarzyny Fagasińskiej i Agaty Boruckiej w ramach cyklu „Zwierzęta ludzkim okiem”, Warszawski Ogród Zoologiczny [0h23min]
Katarzyna Fagasińska i Agata Borucka z warszawskiego zoo podczas rozmowy przybliżają różne strategie życiowe wykształcone przez zwierzęta, aby wydać na świat i wychować potomstwo. To pierwszy odcinek naszego nowego cyklu „Zwierzęta ludzkim okiem”, który realizujemy dzięki współpracy z Warszawskim Ogrodem Zoologicznym. Kolejne części będziemy publikować we wtorki co miesiąc.
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Ludzie starają się nadać swojemu istnieniu głębszy sens. Agata Borucka, kierownik działu dydaktyczno-popularyzatorskiego warszawskiego zoo, przekonuje, że to błędne rozumowanie.
– Żyjemy po to, żeby się rozmnożyć, wydać na świat potomstwo i doprowadzić do momentu, w którym samo będzie mogło się rozmnożyć i doczekać swoich pociech. Dzięki temu będzie się toczyć koło życia. Mniej więcej taki jest cel stworzenia – przekonuje.
Przynajmniej wśród pozostałych żywych organizmów, które wypracowały różne strategie życiowe, aby ten cel osiągnąć. Pracowniczka Warszawskiego Ogrodu Zooologicznego zwraca uwagę, że wbrew częstemu przekonaniu, sukces nie zawsze osiągają te najbardziej złożone.
– Zobaczmy, co się teraz dzieje. Dosyć proste konstrukcje biologiczne zyskują przewagę – patrz choćby koronawirusy, które, krótko mówiąc, zapanowały nad światem.
Strategie życiowe zwierząt – monogamia i poligamia
Wracając jednak do zwierząt, jedną ze strategii przetrwania, które wypracowały, jest monogamia. Do zdeklarowanych monogamistów wśród ptaków należą żurawie czy dzioborożce, zaś wśród ssaków choćby mieszkające w stołecznym zoo gibońce.
Spędzanie całego życia u boku jednego partnera i wspólne wychowywanie z nim potomstwa należy jednak do rzadkości. Jak mówi Borucka, w świecie przyrody dotyczy to 23 proc. ptaków i 5 proc. ssaków.
– Ale są też i oszuści. Wiele zwierząt, które uważane są za monogamistów, np. sikorki, wiodą takie z pozoru stabilne życie do momentu, kiedy nie zbadamy puli genetycznej potomstwa. Otóż okazuje się, że nierzadko bywa tak, że w jednym gnieździe są dzieci pochodzące od różnych ojców. Czyli zarówno samica musiała dopuścić się skoku w bok, jak i samiec – wyjaśnia.
Przykładem poligamistów są choćby jaguary, tygrysy, serwale czy niedźwiedzie polarne. Opieka nad potomstwem całkowicie spoczywa na matce, zaś ewentualne spotkanie maluchów z ojcem może się dla nich zakończyć tragiczne.
– Nierzadko się zdarza, ze młode może zostać skonsumowane przez swojego własnego tatusia – ostrzega Borucka.
Partenogeneza – nie tylko wśród bezkręgowców
Strategie życiowe niektórych zwierząt w ogóle nie zakładają opieki nad potomstwem. Przykładem jest większość gadów, które składają bardzo duże ilości jaj. Potomstwo po wykluciu musi radzić sobie same. Jak informuje pracowniczka Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego, nierzadko tę próbę w naturze przeżywa ledwie 1 proc.
– Ale żeby nie było tak smutno, nawet wśród gadów są wyjątki – dodaje. Przede wszystkim aligatory czy krokodyle. Niektóre samice potrafią przez kilka miesięcy czy rok opiekować się swoimi dziećmi, czyli pilnować, dbać o ich bezpieczeństwo, przenosić w takie miejsca, w których nic im nie zagraża.
Oprócz ciekawych wyjątków, jak chrząszcz grabaż, potomstwem nie opiekują się również bezkręgowce. Co również interesujące, niektóre z nich w ogóle nie potrzebują partnera, aby przyszły na świat młode. Przykładem są np. pewne gatunki patyczaków. Taki sposób rozmnażania określa się mianem partenogenezy.
Okazuje się jednak, że występuje ona również w przypadku bardziej złożonych organizmów. Wypadki takie takie odnotowano wśród rekinów młotów czy niektórych żarłaczy.
– Udało się zaobserwować pojawienie się potomka u rekina przebywającego w oceanarium w Stanach Zjednoczonych i nie był to jednorazowy przypadek. Mamy pewność, że jest to wynik partenogenezy. Po pierwsze, samica nie miała kontaktu z samcem. Po drugie, zbadane genetyczne pokrewieństwo potomstwa było 1 do 1 – wyjaśnia Borucka.
Jakie plus i minusy mają różne strategie życiowe? Jak dbać o naturalne zachowania zwierząt w warunkach ogrodu zoologicznego? Zachęcamy do obejrzenia całej rozmowy.
Zobacz też: Rok w lesie. Cykl wykładów przyrodniczych
/PW
Partner cyklu:
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Playlista: Środowisko naturalne
- Alternatywne sieci żywnościowe w krajach postkomunistycznych
- Alternatywnie o dietach alternatywnych
- Bagno wciąga
- Co mewa zjada na obiad, czyli zwykłe i niezwykłe zwyczaje żywieniowe ptaków
- Co się działo z powodziami w Polsce i w świecie w czasie trwania naszego projektu?
- Co Ty możesz zrobić dla ochrony klimatu?
- Czy jednostki są odpowiedzialne za masowe wykorzystanie zwierząt?
- Czy na tamowaniu rowów można zarobić? Bagna dla przyszłości
- Czy ptaki się rozwodzą? Skrzydlata miłość, zdrada i seks
- Czy rośliny się stresują?
- Czy potrzebujemy zrównoważonego rozwoju?
- Czy ustawa o ochronie zwierząt porządkuje system ochrony zwierząt w Rzeczpospolitej?
- Dlaczego musimy się rozstać z przemysłowym systemem produkcji żywności?
- Dziedzictwo Urzecza - o nadwiślańskiej części Wawra
- Dzieje wody od Wielkiego Wybuchu do dziś
- Ekologiczne relacje roślin i zwierząt. Czy do tanga wystarczy dwojga?
- Energetyka przyjazna klimatowi
- Energia wsi. Transformacja czy rewolucja?
- Fermy chowu przemysłowego w ujęciu społeczno-ekonomicznym
- Fotosynteza - kiedyś, dzisiaj i gdzie indziej
- Fotosynteza - nadzieja energetyki
- Gatunki narażone na wyginięcie cz.I
- Gatunki narażone na wyginięcie cz. II
- Gatunki narażone na wyginięcie cz.III
- Gatunki narażone na wyginięcie IV
- Gatunki niedostatecznie poznane
- Globalne ocieplenie - różne perspektywy
- Globalne ocieplenie, topniejące lody Arktyki i długa zima w Polsce. Czy jest związek?
- Grzyby w ewolucyjnej grze o życie
- Historia świata według roślin
- Idziemy na grzyby
- Jak edukować dla czystego powietrza i dobrego klimatu?
- Jak nieść pomoc zwierzętom
- Jak pomagać ssakom?
- Jak przygotować plan powodziowy
- Jak wyglądają mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego. Wykład Romana Koniecznego
- Jakiej energii potrzebujemy? - debata XXVI Festiwalu Nauki
- Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?
- Kłamstwo stworzenia - jak zwierzęta i rośliny oszukują [cz.1]
- Kłamstwo stworzenia - jak zwierzęta i rośliny oszukują [cz.2]
- Kochajmy dzikie pszczoły póki jeszcze są
- Konflikty wokół ziemi rolnej a wspólna polityka rolna
- Konie zimnokrwiste w typie sokólskim. Polskie rasy rodzime
- Krajobraz i wiejska przestrzeń jako elementy dziedzictwa kulturowego
- Krajobraz kulturowy regionu Puszczy Białowieskiej – nasze wspólne dziedzictwo
- Krótka historia naukowa globalnego ocieplenia
- Kto się boi ekologa?
- Magia drzew
- Miłość w świecie zwierząt. Kto kogo wybiera?
- Miłosne życie zwierząt
- Monitorowanie i zarządzanie ekosystemem Antarktyki - innowacje
- Moralne obrzydzenie kontra naukowa racjonalność czyli wojna o GMO
- Morska energia przyszłości
- My i nasze zwierzęta
- Najdziwniejsze wymarłe zwierzęta
- Największe powodzie w Polsce
- Nauczmy się żyć z powodzią
- Niedźwiedź polarny
- Niemilitarna odporność strategiczna państwa. Wnioski z katastrofy na Odrze
- Nisze ekologiczne w czasie i przestrzeni
- Nowy model rozwoju wiejskiego w Polsce: wdrożenie i recepcja
- O dobrostanie zwierząt
- O powodzi i nie tylko
- O powodziach w gminie Wilków
- O prawach zwierząt i zwierzętach na wsi
- O psychologii zwierząt. Wywiad z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą
- O zmianach klimatycznych
- Obywatel i środowisko czyli zieleń, powietrze i gospodarowanie odpadami w gminie w której żyję
- Ocieplenie klimatu. Fakty i mity
- Odnawialne źródła energii i energia jądrowa w Polsce
- Odsunąć powódź od ludzi
- Opowieści krajobrazu
- Oszczędzaj i tak zarabiaj. O pożytkach z Małych Elektrowni Wodnych i nie tylko
- Paludikultura = Rolnictwo Bagienne
- Państwowe gospodarstwa rolne - geneza, rozwój i upadek.
- Pestycydy - o pestycydach i ich znaczeniu dla środowiska [cz. II]
- Pestycydy - znaczenie dla środowiska i jakości żywności [cz. I]
- Piaskowe kąpiele i grzęda, czyli co lubią kury. Wywiad z dr Moniką Łukasiewicz z SGGW
- Pies łańcuchowy
- Planowanie przestrzenne
- Planowanie przestrzenne w gminie
- Po co krowom dobre samopoczucie? O dobrostanie krów. Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim
- Po co nam edukacja powodziowa?
- Podkop pod przekop. Dzieje idei kanału przez Mierzeję Wiślaną
- Polska czerwona księga zwierząt - podsumowanie
- Polują, gryzą, zabijają – najniebezpieczniejsze zwierzęta w Polsce
- Potrzeby zwierząt, a człowiek
- Powódź a mikroorganizmy - skąd się bierze zagrożenie sanitarne
- Powódź! Razem damy radę!
- Powodzie w Polsce - przyczyny
- Prawo wodne - co każdy mieszkaniec terenów zalewowych wiedzieć powinien
- Przemiany i ochrona krajobrazu kulturowego wsi pomorskiej
- Przyrodnicze symbole Polski
- Psy na wsi. Sterylizacja i kastracja oraz adopcja ze schroniska
- Psy ze schroniska
- Pszczoła środkowoeuropejska linii augustowskiej. Polskie rasy rodzime
- Ptaki krajobrazu rolnego - Antoni Marczewski
- Punkt krytyczny. Energia od nowa
- Puszcza Białowieska - ostatni taki las
- Rasy Rodzime - nasze wspólne dziedzictwo. Ochrona ras zachowawczych zwierząt gospodarskich
- Reforma WPR po 2013 roku: próba oceny i propozycje modyfikacji
- Rok w lesie - styczeń. Styczeń mrozi, lipiec skwarem grozi
- Rok w lesie - luty. Drobny powiew wiosny
- Rok w lesie - marzec. W końcu wiosna
- Rok w lesie - kwiecień. Wiosna! Ach to ty!
- Rok w lesie - maj wiosna kwitnąca młodość niosąca
- Rok w lesie - czerwiec. Zieleń, woda i młoda uroda
- Rok w lesie - lipiec. Kiedy kwitną lipy
- Rok w lesie - sierpień. Czas obfitości
- Rok w lesie - wrzesień. Pożegnanie lata
- Rok w lesie - październik. Kolorowy las
- Rok w lesie - listopad, czyli liści opad
- Rok w lesie - grudzień, atak zimy
- Rola współczesnych ogrodów zoologicznych w ratowaniu zagrożonych gatunków
- Rolnictwo a ekologia. Czy intensyfikacja upraw rolniczych daje się pogodzić z ochroną środowiska?
- Rolnictwo i polityka rolna Indonezji w świetle raportu OECD na tle innych krajów azjatyckich, głównie Chin
- Rolnictwo węglowe – czyli rolnictwo na miarę wyzwań XXI wieku
- Rolnictwo, rozwój wsi, demografia - wyzwania rozwojowe dla Polski
- Rysie w zarysie
- Skąd wiemy, że istnieją ogólne prawa przyrody?
- Smog straszniejszy niż smok i kilka słów o zanieczyszczeniach powietrza
- Sołtysi a Operacja Czysta Rzeka
- Sowa – czy to mądra głowa? cz. I
- Sowa – czy to mądra głowa? cz. II
- Śpiewać każdy może...
- Spółdzielnie energetyczne: sposób na własny prąd
- Spotkajmy się nad Wisłą
- Staw wiejski - niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny
- Stereotypy związane z konsumpcją żywności i zdrowiem. Wykład Marzeny Jeżewskiej-Zychowicz
- Strategie ograniczania ryzyka powodziowego i skutków powodzi. Wykład Małgorzaty Siudak
- Świat gotowy do współpracy na rzecz klimatu
- Szympans w zoo: szczęśliwy czy zniewolony?
- Tajemnicze tropy i ślady zwierząt
- Tajemnicze wnętrza lodowców
- Tempo i kierunki zmian klimatycznych
- Terapia leśna - nowy trend w dbaniu o zdrowie psychiczne
- Torfowisko Łuknajno - po co nawadniać osuszone torfowiska?
- Tropy i ślady II
- Trzęsienia ziemi i tsunami
- Turystyka na terenie parków narodowych, cz. I
- Turystyka na terenie parków narodowych, cz. II
- U progu rewolucji w biologii
- Uroki chilijskich lodowców
- Uszy zamiast oczu. Nietoperze i sztuka echolokacji
- Uwaga kleszcze!
- W poszukiwaniu nowej Ziemi
- Warszawski odcinek Wisły i jego historia
- Wiejski staw - wspólne dobro
- Wielki dzień pszczół. Wykład o bartnictwie i miodzie
- Wielkie trzęsienia ziemi
- Woda a konflikt izraelsko-arabski
- Wybrane gatunki najmniejszej troski
- Wyję, więc jestem - o komunikacji wilczymi sposobami
- Z wnętrza lodowców
- Zagrożenia dla orangutanów i sposoby ich ochrony
- Zagrożenie powodziowe i skutki powodzi. Wykład Romana Koniecznego
- Zagrożenie powodziowe związane ze stopniem wodnym Włocławek
- Zarządzanie ryzykiem klimatycznym oraz edukacja klimatyczna
- Zarządzanie ryzykiem powodziowym na poziomie lokalnym
- Zawód: ornitolog. O studiowaniu nauk przyrodniczych
- Ze skórką czy bez, czyli co wyrzucamy obierając owoce.
- Zielona energia. Czy bez niej możliwy jest dalszy rozwój naszej cywilizacji?
- Zielony Ład - fakty i mity
- Zlodowacenia i ich ślady na Ziemi
- Zmiany klimatyczne jako wyzwanie współczesności
- Zwierzęta bliskie zagrożenia I
- Zwierzęta bliskie zagrożenia II
- Zwierzęta bliskie zagrożenia III
- Zwierzęta bliskie zagrożenia IV
- Zwierzęta bliskie zagrożenia V
- Zwierzęta krytycznie zagrożone
- Zwierzęta krytycznie zagrożone cz. II
- Zwierzęta ludzkim okiem #1: Strategie życiowe w przyrodzie
- Zwierzęta ludzkim okiem #2: Przywództwo w świecie zwierząt
- Zwierzęta na wojnie [cz. I]
- Zwierzęta na wojnie [cz. II]
- Zwierzęta w hodowli okiem behawiorystki
- Zwierzęta wymarłe. Czerwona Księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zagrożone I
- Zwierzęta zagrożone II
- Zwierzęta zagrożone cz. III - Ptaki
- Zwierzęta zanikłe cz.I. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zanikłe cz.II. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zanikłe cz. III. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta, które zmieniły bieg historii
- Życie pod lodem Antarktydy
- Żywienie człowieka dawniej i dziś
- Żywność 4.0 – co będą jeść nasze wnuki
- Rzeki, rzeczki, strumyki... i my
- Miłość w świecie zwierząt. Jaki jest on, a jaka ona?
- Zmiana klimatu a bioróżnorodność w morskiej Arktyce
- Polska wieś i polskie rolnictwo - 20 lat w Unii Europejskiej
- Debata o polityce środowiskowej Unii Europejskiej
- Co to znaczy zdrowa rzeka?
- Miłość w świecie zwierząt. Jak podrywają zwierzęta?
- Różnorodność biologiczna
- Czym są mokradła i dlaczego warto je odtwarzać?
- Jak rozwijała się wiedza o zwierzętach?
- Odpady kosmiczne - wpływ na środowisko Ziemi i przestrzeni kosmicznej
- Sejsmologia środowiskowa - czy metody poszukiwania ropy mogą wspierać adaptacje do zmian klimatu?
- Ekspedycja na Grenlandię. Jak się nie dać zjeść, nie zginąć z głodu i nie zamarznąć
- Święte Krowy, tajemnica Szmaragdowego Lodu i współczesne zagadnienia w badaniach fiordów
- Woda wyzwaniem XXI w dla Polski i świata
- Bitwa czterech armii, czyli jak ruszyliśmy na odsiecz królestwu roślin
- Dlaczego wieloletnia zmarzlina jest niebezpieczna dla klimatu Ziemi?
- Svalbard
- Miłość w świecie zwierząt. Miłość bezkręgowców
- Miłość w świecie zwierząt. Walki o samice
- Atlantyfikacja Arktyki okiem biologa morza
- Kiedy lodowiec spotyka się z morzem, czyli o powstawaniu wielkich gór lodowych
- Oceanograficzne badania Arktyki – od Wyprawy Jeanette do projektu RAW
- Co znaczy prowadzić gospodarstwo rolne w Polsce?
- Czy to byk czy tryk? O tym, jak poprawnie nazywać zwierzęta
- Neutralność klimatyczna - paląca sprawa
- Wały przeciwpowodziowe. Konstrukcja, utrzymanie i wpływ roślinności na ich funkcjonowanie
- Dolecieć i wrócić – ptasie migracje