Żywe skamieniałości. Czy istnieją naprawdę?
Wykład dr. Daniela Tyborowskiego, Środowe spotkania z dziejami Ziemi, Fundacja Wspomagania Wsi, 27 maja 2020 [1h10min]
Dr Daniel Tyborowski podczas wykładu wyjaśnia, które organizmy można uznać za żywe skamieniałości. Paleontolog w miejsce tego popularyzatorskiego i nieprecyzyjnego terminu wprowadza pojęcie stabilomorfizm. Uczony wyjaśnia, czym według naukowej definicji są stabilomorfy oraz przedstawia przykłady takich zwierząt. Cykl „Środowe spotkania z dziejami Ziemi” realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
W nagraniu dr Daniel Tyborowski zwraca uwagę, że termin „żywe skamieniałości” ma charakter popularyzatorski i jest nieprecyzyjny. Opis tego hasła w Wikipedii mówi o „żyjących gatunkach czy też grupach roślin oraz zwierząt znanych poza tym jedynie ze skamieniałości i niemających bliskich żyjących krewnych”.
– Jeżeli mówimy o jakimś zwierzęciu, które żyje dzisiaj i nie ma blisko żyjących krewnych, ale miało krewnych oczywiście w przeszłości geologicznej, to jest co innego niż kiedy mamy całą linię rozwojową, całą grupę różnych zwierząt, wiele gatunków, wiele rodzajów i je również mielibyśmy uznawać za żywe skamieniałości – wyjaśnia paleontolog. Dr Tyborowski wskazuje, że znacznie precyzyjniejszy jest termin stabilomorfizm, który wprowadzili do nauki polscy uczeni dr Adrian Kin oraz dr hab. Błażej Błażejowski.
Żywe skamieniałości czy stabilomorfy? Co to jest stabilomorfizm?
Stabilomorfizm według definicji zaproponowanej przez wyżej wspomnianych naukowców cechuje organizmy, który spełniają co najmniej dwa kryteria. Po pierwsze, muszą to być organizmy na poziomie gatunku czy rodzaju. Po drugie, musiały przetrwać co najmniej jedno z pięciu wielkich wymierań, z którymi mieliśmy do czynienia w dziejach Ziemi (ordowickie, dewońskie, permskie, triasowe lub kredowe).
W dalszej części wykładu dr Daniel Tyborowski rozważa, czy według zaproponowanej definicji za stabilomorfy można uznać gady z rodzaju hatteria, ramienionogi z rodzaju Lingula, łodziki z rodzaju Nautilus pompilius, ryby z rodzaju latimeria oraz skrzypłocze z rodzaju Limulus. Rozważaniom towarzyszy dokładniejszy opis zwierząt oraz przedstawienie ciekawostek na ich temat.
Zobacz też: Procesy powstawania skamieniałości. Wykład Daniela Tyborowskiego
PW
Organizator wykładu:
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
