Czego, jak i po co uczą się niemowlęta i małe dzieci?

Posłuchaj rozmowy w formie podcastu:

Już od pierwszych swoich dni wykonują ogromną pracę. „- Dzieci nie umieją się powstrzymać przed uczeniem” – jak powiedziała prof. Ewa Haman. Nawet w brzuchu u mamy przetwarzają bodźce z zewnątrz i się uczą (np. melodii ojczystego języka). Niemowlęta w pierwszych miesiącach mają niewielką kontrolę nad swoim ciałem, mają mały repertuar reakcji i nie są nam w stanie odpowiedzieć słowami (zajmie im to wiele miesięcy, żeby nam coś powiedzieć pełnymi zdaniami). Często trochę rodzicom zajmuje domyślenie się o czym płacze ich dziecko, na „jaką melodię” – czy to melodia głodu, zmęczenia itd. ”

Zobacz również:
Co nauka mówi, a czego nie mówi o mózgach niemowląt i małych dzieci? 

– Jesteśmy przekonani jak fascynująco aktywne w zakresie uczenia się i zdobywania wiedzy są noworodki, niemowlęta i małe dzieci. I jak bardzo dużo jesteśmy już w stanie powiedzieć o tym jak ta wiedza jest nabywana. Niemowlak to osoba o dużych możliwościach uczenia się i bardzo skromnym repertuarze zachowań, które pozwalają mu komunikować otoczeniu tą wiedzę” – mówi dr hab. Przemysław Tomalski. Psychologowie różnymi skomplikowanymi metodami (badając aktywność mózgu, ruchy oczu, prędkość ssania smoczka, pracę serca) badają jak uczą się dzieci i jak rozwija się ich mózg.

Ciało niemowląt bardzo szybko rośnie i się zmienia (nagle umieją się przeturlać, coś złapać, usiąść, stanąć, zrobić krok). Nowe możliwości za każdym razem całkowicie zmieniają im świat – uczą się przenoszenia uwagi, nawiązywania kontaktu, itd.

Po drodze, ucząc się, dzieci ponoszą całe mnóstwo porażek. Bez przerwy próbują, ponoszą porażkę, próbują ponownie, i ponownie. A my z zachwytem i podziwem ich w tych porażkach i mozolnym uczeniu wspieramy. To wsparcie w procesie uczenia się, towarzyszenie w porażkach, jest dla nas wszystkich naturalne w pierwszych latach życia dziecka. Wielka szkoda, że w późniejszych etapach rozwoju to przepiękne podejście do nauki i popełnianych błędów zanika i u starszych dzieci porażki zaczynamy traktować zupełnie inaczej. A to przecież konieczność i naturalny proces zdobywania wiedzy. Największa część rozumienia i zdobywania wiedzy o świecie przez malutkie dzieci, opiera się na ich własnej aktywności. Niemowlęta są w dużej mierze samosterowne jeśli chodzi o uczenie się. Same organizują sobie poznawanie świata i zdobywanie wiedzy. Rolą opiekunów jest tak wspierać i tak kształtować otaczające je środowisko żeby miały okazje aktywnie doświadczać, próbować i odkrywać. Radość z robienia nowych rzeczy jest kluczowa. Przyjemność z tego, że robimy coś nowego.

Jak możemy sami w domu to środowisko małych dzieci wzbogacać? Jedną z takich wzbogacających czynności jest zabawa z dzieckiem. Taka zabawa, w której jest dużo mowy, a właściwie dialogu. Zabawa, gdzie dorosły podąża za ciekawością dziecka, towarzyszy i komentuje to co się dookoła dzieje. Dialogowanie z dzieckiem warto wykorzystywać w interakcjach, zabawach, codziennych sytuacjach już u bardzo małych dzieci, już w pierwszych tygodniach życia.

Doskonałym narzędziem do rozwijającej zabawy i rozmów są książeczki (nawet takie obrazkowe, bez tekstu). Opowiadane przez opiekuna poszerzają zakres słyszanych i rozumianych słów. Wspólne oglądanie książeczek uczy skupiania uwagi na konkretnych elementach ilustracji o których opowiadamy, przenoszenia uwagi z jednego elementu na drugi, podążania za palcem rodzica, zabaw w szukanie szczegółów na ilustracji, szukanie różnic i podobieństw, itd. Książeczki są bardzo wygodnym pretekstem do rozmów na nowe tematy.

Zobacz również:
Co nauka mówi, a czego nie mówi o mózgach niemowląt i małych dzieci? 

Wszystkie materiały obejrzysz również na naszym kanale Wszechnica FWW