Strategie ograniczania ryzyka powodziowego i skutków powodzi. Wykład Małgorzaty Siudak

Dla ograniczania skutków powodzi stosuje się trzy strategie. Aby osiągnąć maksymalny efekt należy brać pod uwagę wszystkie strategie jednocześnie.

Strategie ograniczania ryzyka powodziowego:
1. Trzymać powódź z dala od ludzi (ograniczanie zagrożenia)
2. Trzymać ludzi daleko od powodzi (ograniczanie ekspozycji)
3. Nauczyć się żyć z powodzią (ograniczanie wrażliwości)

Grupy działań ograniczających ryzyko powodziowe
Tzw. łańcuch zarządzania ryzykiem powodziowym obejmuje zestaw działań takich jak: działania prewencyjne, przygotowanie do powodzi, reagowanie, likwidację skutków, a dodatku, co istotne po każdej powodzi, ocenę działania systemu.

Metody ograniczania zagrożenia powodziowego
Celem strategii jest ograniczenie zasięgu występowania powodzi (czyli ograniczenie zagrożenia powodziowego) przez:

• ochronę naturalnej retencji (zlewniowej, dolinowej, powierzchniowej)
• renaturyzację cieków
• dbałość o dobry stan odwodnień/melioracji
• budowę zbiorników retencyjnych i polderów
• budowę wałów
• budowę kanałów ulgi
• inne

Wpływ zagospodarowania terenu na retencję powierzchniową
Jednym z ważniejszych zadań prewencyjnych jest ochrona naturalnej retencji poprzez nie uszczelnianie powierzchni, ochronę naturalnych terenów podmokłych, oczek wodnych itd.

Metody ograniczające ekspozycję
1. Podstawa planowania (mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego)
2. Zakazy zabudowy (obiekty stwarzające duże straty i trudności w ewakuacji)
3. Ograniczenia zabudowy (uzależnienie zgody na budowę od spełnienia warunków)
4. Wykupy gruntów przez sektor publiczny (zapobieganie rozwojowi zagospodarowania)
5. Wykupy i wyburzenia obiektów (wykupy obiektów przez sektor publiczny w celu wyburzenia)

Ograniczenia zabudowy w Polsce
Jeżeli gmina posiada mapy zagrożeń powodziowych, to może (i powinna) na terenach zagrożonych wprowadzić zakazy (studium…, miejscowy plan, wzizt, inne).
Prawo wodne zabrania na terenach zagrożonych powodzią:

• budowy oczyszczalni ścieków
• budowy urządzeń wodnych
• lokalizowania magazynów chemicznych
• składowania odpadów
• składowania różnych materiałów
• sadzenia drzew i krzewów

Podtopienie. Nie powódź, a niszczy
Strat nie powodują tylko katastrofalne powodzie, ale również zwykłe podtopienia. Wystarczy, że woda wleje się do domu na głębokość kilkunastu centymetrów, a straty sięgają tysięcy złotych. Przyczyny podtopień to zasypane rowy wzdłuż dróg i brak zaworów zwrotnych na kanalizacji.
Zawory zwrotne na sieci kanalizacyjnej zabezpieczają przed cofaniem się ścieków i zalaniem domu podczas silnych opadów.
Należy dbać o rowy odprowadzające wodę z okolic posesji. Najczęstsza przyczyna zalania domów to zbyt mała średnica przepustów pod wjazdem do posesji lub zarastanie i zaśmiecenie rowów.

Najważniejsze sprawy dla mieszkańców
Trzeba wiedzieć, czy jest się zagrożonym

• czy nasz dom znajduje się na terenie zalewowym
• jak duże jest zagrożenie (do jakiego poziomu dom może zostać zalany)
• czy okoliczne tereny też zostaną zalane

Trzeba umieć przygotować się do powodzi w taki sposób, aby nic nie zagrażało życiu i zdrowiu naszej rodziny, zniszczenie naszego dobytku było możliwie małe.
Trzeba wiedzieć, kto nas może ostrzec, w jaki sposób i czy wystarczy nam czasu na ewakuację. Warto również wiedzieć, jak i gdzie sprawdzić, czy padający deszcz nie spowoduje powodzi, która nam zagrozi.

Zadania samorządu lokalnego
1. Planowanie przestrzenne (w tym zakazy i ograniczenia zabudowy)
2. Zaprojektowanie i utrzymywanie (systemy ostrzegania mieszkańców)
3. Zaprojektowanie i utrzymywanie systemu (reagowanie na wypadek powodzi)
4. Gromadzenie informacji o przebiegu powodzi (szkodach i stratach oraz analiza skuteczności podejmowanych działań)
5. Edukowanie mieszkańców o zagrożeniu i działaniach, jakie należy podjąć przed, w trakcie i po powodzi

***

Małgorzata Siudak – specjalistka w dziedzinie zarządzania ryzykiem powodziowym i edukacji powodziowej

***

„Przygotujmy się razem! Społeczne konsultacje zarządzania ryzykiem powodziowy” to wspólny projekt Fundacji Wspomagania Wsi i Fundacji NA DOBRE, prowadzony na terenie gminy Wilków (woj. lubelskie) poszkodowanej w powodzi w 2010 r. Celem projektu jest przygotowanie mieszkańców i samorządu, do uczestniczenia w wymaganych Dyrektywą Powodziową konsultacjach społecznych prowadzonych podczas tworzenia planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Więcej na przygotujmysierazem.pl

Projekt dofinansowany z dotacji przyznanej w ramach programu Obywatele dla Demokracji, prowadzonego przez Fundację im. Stefana Batorego we współpracy z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy EOG).

***

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.