Polskie Django. Bunt i przemoc na wsi polskiej w XIX w.
- 21 lipca 2020
- Kategoria: Historia
- 10608
- Wykładowcy: Adam Leszczyński, Justyna Duriasz-Bułhak
Rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim, Fundacja Wspomagania Wsi, 7 lipca 2020 [0h55min]
Prof. Adam Leszczyński podczas rozmowy z Justyną Duriasz-Bułhak opowiada o konflikcie pomiędzy chłopstwem a warstwami wyższymi, który trwał na wsi przez cały XIX wiek. Jego przejawem niekoniecznie były masowe bunty chłopskie jak rabacja galicyjska, ale pojedyncze zabójstwa i akty przemocy. Sprawa chłopska odgrywała też bardzo istotną rolę podczas polskich zrywów niepodległościowych. Pamięć o konflikcie pomiędzy chłopami a warstwami wyższymi była silna jeszcze w pierwszych dekadach XX wieku.
Nie możesz obejrzeć wywiadu? Posłuchaj podcastu:
Prof. Adam Leszczyński w rozmowie z Justyną Duriasz-Bułhak zwraca uwagę, że historia relacji pomiędzy ludem a warstwami wyższymi została całkowicie wyparta z narodowej pamięci.
– W programie szkoły podstawowej, w każdym razie w podstawie programowej, słowo pańszczyzna nie pojawia się w ogóle. To jest po prostu niewiarygodne, że tego tam nie ma. Jest to też świadoma decyzja. Historię Polski opowiada się z perspektywy elit. Dopóki się o niej opowiada z perspektywy elit, to takie krwawe wydarzenie jak rabacja galicyjska, w której zabito pewnie kilkaset, może ponad tysiąc osób, a raniono ich znacznie więcej, jawi się jako jakaś absolutna aberracja, coś co się nie miało prawa wydarzyć, jakieś straszne nieporozumienie – mówi Gość Wszechnicy.
Rabacja galicyjska i bunty chłopskie w XIX wieku
Historyk wskazuje, że stąd biorą się pojawiające się nawet w książkach historycznych przypuszczenia, że rabacja została sprowokowana przez austriackich zaborców a jej przywódca Jakub Szela był ich agentem. Prof. Leszczyński podkreśla, że tego typu tezy nie mają żadnego potwierdzenia w źródłach, a wręcz można znaleźć w nich dowody przeczące agenturalnej działalności Szeli.
– Natomiast trzeba wiedzieć, że wieś przez cały wiek XIX była miejscem absolutnie dramatycznego i często bardzo brutalnego konfliktu. To nie jest wynalazek propagandy komunistycznej, jak często pewnie można usłyszeć, to nie jest jakaś fantazja lewicowa czy lewacka, po prostu tak było – podkreśla prof. Leszczyński.
Gość Wszechnicy mówi, że w XIX wieku wieku przemoc na wsi, która niekoniecznie przeradzała się w bunty chłopskie, ale przybierała formę pojedynczych zabójstw czy innych aktów agresji, była zjawiskiem powszechnym.
W dalszej części rozmowy prof. Leszczyński opowiada o dziejach konfliktu społecznego na wsi oraz sprawy chłopskiej, która towarzyszyła wszystkim polskim zrywom niepodległościowym. Skutki pamięci o napiętej relacji pomiędzy chłopami a warstwami wyższymi były odczuwalne jeszcze w pierwszych dekadach XX wieku.
PW
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Playlista: Rozmowy Wszechnicy
- Na globalnej szachownicy i wokół Polski coraz więcej zmian
- Polska na globalnej szachownicy. Jakiej polityki zagranicznej potrzebujemy by sprostać nowym wyzwaniom?
- Żegnaj Angela, czyli nasz problem z Niemcami
- Nie tylko armia - od czego zależy bezpieczeństwo państwa
- Exposé marzeń - jak odbudować polską politykę zagraniczną
- Unia Europejska, co to jest i po co nam to...
- Jak przygotować Polskę i swoją społeczność do współczesnej wojny?
- Rosyjska dyplomacja, cele, środki, metody
- Rok złych wróżb
- Bliski Wschód wobec zmieniającej architektury świata i wobec agresji na Ukrainę
- Co się dzieje w Azji Południowo-Wschodniej
- Czy zachód chce zwycięstwa Ukrainy w tej wojnie
- Nowa architektura polityczna świata.
- Rosyjska agresja na Ukrainę i co dalej... część I
- Rosyjska agresja na Ukrainę i co dalej... część II
- Zrozumieć Mariannę; kultura, cywilizacja i cele strategiczne Francji
- Zjazd w Astanie i świat Środkowego Wschodu wobec wojny w Ukrainie
- Wybory "połówkowe" w USA a zmiana polityki międzynarodowej USA
- II Rzeczpospolita - lekcja dla współczesnych elit
- Ukraina w powojennej architekturze Europy Środkowo-Wschodniej
- Polska polityka zagraniczna - lipiec 2022
- Putin, Merkel, Macron, Łukaszenka, ZBiR i Białoruś nasza sąsiadka...
- Kampania wyborcza do samorządu, krok po kroku
- Rosyjska agresja na Ukrainę po roku. Strategia dla Polski na te czasy
- A jeśli wojna nie zostanie rozstrzygnięta na korzyść Ukraińców?
- Pamięć, chłopi, bunt, czyli formatowanie pamięci o pańszczyźnie
- Wojna po roku. Początek, progres, stan obecny...
- Biden Rosja Chiny czyli o Ukrainie
- O kondycji sektora pozarządowego w Polsce
- Zrozumieć Italię
- Czy ustawa o ochronie zwierząt porządkuje system ochrony zwierząt w Rzeczpospolitej?
- Zrozumieć Indie
- Indie [cz. I] - Epoka wedyjskiego ‘Słowa Usłyszanego’ (Śruti)
- Indie [cz. II] - Buddyzm, imperium Maurjów, Grecy w Indiach
- Indie [cz. III] - Drugi podbój Indii przez Muzułmanów (XIII w. e. c. – XVII e. c.)
- Indie [cz. IV] - Epoka dominacji angielskiej - III kolonizacja Subkontynentu Indyjskiego
- Chiny i zmieniający się porządek światowy
- Czesi, Czechosłowacja, Czechy - nasi niedocenieni (?) sąsiedzi...
- Polska a Izrael - relacje między państwami
- Nie tylko szkoła, ale przede wszystkim dom rodzinny ma wpływ na sukces dzieci w dorosłym życiu
- Długie życie pańszczyzny, cz. I
- Długie życie pańszczyzny, część II
- Indie [cz. V] - Europa i Indie: bliźniaczo różne cywilizacje
- Kobiety i pańszczyzna
- Chrzest Polski - 1050 lat
- Centralny Port Komunikacyjny
- Węgry - kraj zgubiony?
- Winston Churchill. Europa-Wielka Brytania-Polska
- Po co krowom dobre samopoczucie? O dobrostanie krów. Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim
- Chiny. Państwo, cywilizacja, kultura strategiczna, cesarstwo
- Finlandia nasz sąsiad i sojusznik
- Birma - Mjanma rok po zamachu
- Chłopi w II Rzeczpospolitej. Rzeczpospolita nie dla chłopów
- Izrael między demokracją a dyktaturą?
- Kim są nasi goście z Ukrainy i dlaczego to nie Rosjanie
- Sudan a interesy świata w Afryce
- Jak zabezpieczać i chronić zabytki?
- Czego chcą Niemcy?
- Geopolityczne trzęsienie ziemi z wojną w tle – Azja i Afryka
- Okrągły Stół, czyli polski Rubikon
- Od czego zależy tempo rozwoju lokalnego i sukces lokalny? Wywiad z prof. G. Gorzelakiem, dyrektorem Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW (EUROREG)
- Dania, Północ Europy - kultura, dzieje, spotkania z Polską
- Nierówności w systemie edukacji. Jak sobie z nimi radzić?
- O szkole. Z Krystyną Starczewską rozmawia Justyna Duriasz-Bułhak
- Porozmawiajmy o podatkach
- Jak wspierać rozwój małego dziecka?
- Gospodarstwa rodzinne - co to dziś oznacza?
- Trzy oblicza lobbingu w USA: jak idee, organizacje i wielkie pieniądze zmieniają politykę w Stanach Zjednoczonych
- Patrioty (nie) w Polsce i inne sprawy światowe
- Rolnictwo, rozwój wsi, demografia - wyzwania rozwojowe dla Polski
- Zrozumieć Chiny czyli chiński obwarzanek - Tajwan, Hong Kong, Makau, Ujguria, Tybet, Mandżuria, Mongolia.
- O dobrostanie zwierząt
- Odporność strategiczna Polski
- Izrael w ogniu
- Jeszcze raz o Centralnym Porcie Komunikacyjnym
- Gra o Najwyższą Stawkę: Odporność na Zagrożenia i Kryzysy
- Ekonomia społeczna
- Dziecko – pełnoprawny obywatel społeczności lokalnej
- Pierwsze lata życia dziecka
- Co nauka mówi, a czego nie mówi o mózgach niemowląt i małych dzieci?
- Między gospodarką a polityką, czyli polskie reformy rolne
- Rosja, Niemcy, Białoruś i kwestia Polska
- Polskie rolnictwo w Unii Europejskiej
- W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. Wieś polska 1918 – 2018
- O powodzi i nie tylko
- Budżet domowy w czasach wysokiej inflacji
- Jak zmienia się polska wieś
- O nierównościach i o zróżnicowaniu między regionami
- Jabłonna Lacka i okolice przed i w czasach najazdu bolszewickiego 1920
- Klucz do świata, czyli angielski nie tylko w szkole...
- Dyplomacja gospodarcza czyli dyplomacja i gospodarka [cz.1]
- O psychologii zwierząt. Wywiad z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą
- Sołtysi a Operacja Czysta Rzeka
- Dyplomacja gospodarcza czyli dyplomacja i gospodarka [cz.2]
- Kochajmy dzikie pszczoły póki jeszcze są
- Agenci służb specjalnych wobec zasad demokratycznego państwa i współczesnych zagrożeń zewnętrznych
- Trzy role wiejskich kobiet
- Kontrwywiad - fakty i tajemnice cz. I
- Misja Retingera do Polski przed wybuchem Powstania Warszawskiego
- Wywiad i kontrwywiad Polskiego Państwa Podziemnego w latach 1939-1945
- Społeczeństwo obywatelskie czy klientela
- Jan Karski. Historia tajnego kuriera Polskiego Państwa Podziemnego
- Zielony Ład - fakty i mity
- Staw wiejski - niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny
- Wiejski staw - wspólne dobro
- Rzeki, rzeczki, strumyki... i my
- Lipienek i jego poniatówki
- Prawo autorskie w organizacji pozarządowej z praktycznego punktu widzenia
- O Unii Europejskiej i świecie - Boomer i Zetki
- Życie i śmierć Jana Rodowicza "Anody". Rozmowa z Mariuszem Olczakiem
- Ludzie i wspólnota - psychologia działania dla sołtysów - uwagi wstępne
- O popularyzacji nauki, kawiarniach naukowych i festiwalach nauki
- "Wiążą nas pewne wartości ogólnoludzkie". Rozmowa z dr. Adamem Bodnarem
- Jak rozwijała się wiedza o zwierzętach?
- O raporcie "Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi"
- Ameryka po wyborach
- O wyborach prezydenckich w USA
- Znaczenie odkryć naukowych Marii Skłodowskiej-Curie
- Rewolucja październikowa – dlaczego bolszewikom udało się sięgnąć po władzę?
- Droga do Niepodległości: Adam Jerzy Czartoryski
- Droga do Niepodległości: Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki
- Droga do Niepodległości: Książę Józef Poniatowski
- Droga do Niepodległości: Leopold Kronenberg
- Droga do Niepodległości: Stefania Sempołowska
- Droga do Niepodległości. Roman Dmowski i Józef Piłsudski
- Droga pod Wiedeń - 1683
- Co znaczy prowadzić gospodarstwo rolne w Polsce?
- Mediacje lepsze niż sąd
- Kto to jest sędzia?
- Konstytucja kwietniowa z 1935 roku. Najdłużej obowiązująca polska ustawa zasadnicza?
- Mediacje w szkole
- O współczesnej wojnie
- O Holokauście: Jak doszło do ludobójstwa?
- Wały przeciwpowodziowe. Konstrukcja, utrzymanie i wpływ roślinności na ich funkcjonowanie
- Samorząd terytorialny po 1990 r. - sukcesy i zagrożenia
- Polskie Django. Bunt i przemoc na wsi polskiej w XIX w.
- Dezinformacja to też wojna
- Zwierzęta w hodowli okiem behawiorystki