Polska 150 milionów lat temu
Wykład dr. Daniela Tyborowskiego, Kawiarnia Naukowa 1a, 5 listopada 2020 [1h12min]
Dr Daniel Tyborowski opowiada, jak wyglądała Polska w okresie jurajskim. Unikatowym stanowiskiem paleontologicznym, które odsłania skały sprzed 150 mln lat, czyli końca jury, jest w naszym kraju kamieniołom w Owadowie-Brzezinkach. Środowisko, którego jest pozostałością, leżało na styku prowincji paleobiologicznych. Uczeni odnajdują tam dzięki temu skamieniałości zwierząt charakterystycznych zarówno dla obszarów północy jak i południa. – Tutaj w Polsce mamy je w jednym punkciku, w jednym stanowisku paleontologicznym – podkreśla paleontolog.
Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:
Dr Daniel Tyborowski opowiada w nagraniu, jak wyglądała Polska w okresie w jurajskim. Analizując mapy dawnej Ziemi widać, że nasz kraj był wówczas częścią superkontynentu Laurazji. Obszar współczesnej Europy pokryty był płytkimi i ciepłymi morzami. Większą część dzisiejszego kontynentu europejskiego oraz Polski pokrywał archipelag tropikalnych wysp.
– Na naszej planecie było dużej cieplej niż dzisiaj, nie było czap lodowych na biegunach, w związku z czym warunki na naszych szerokościach geograficznych były dużo bardziej podobne do tego, co dzisiaj występuje mniej więcej w okolicach Florydy – wyjaśnia paleontolog.
Unikakatowym stanowiskiem paleontologicznym, które odsłania skały sprzed około 150 mln lat, czyli z końca jury, jest w Polsce kamieniołom w Owadowie-Brzezinkach. Obecnie znajduje się on na terytorium woj. łódzkiego, jednak geologicznie należy do tzw. obrzeżenia Gór Świętokrzyskich.
Polska w okresie jurajskim. Unikatowe odkrycia w Owadowie-Brzezinkach
Intensywne badania kamieniołomu zostały zapoczątkowane przez nieżyjącego już dr hab. Adriana Kina, który dokonał tam odkrycia skamieniałości skrzypłocza, co ze względu na trudność zachowywania się szczątków tego prehistorycznego stawonoga należy do rzadkości na skalę światową. W późniejszym okresie w Owadowie-Brzezinkach naukowcom z Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu Warszawskiego udało się również znaleźć fosyslia nieznanego wcześniej gatunku żółwia morskiego oraz ichtiozaura, którego nazwano Cryopterigius kielanae – na cześć prof. Zofii Kielan-Jaworowskiej, wybitnej polskiej badaczki dinozaurów.
O wyjątkowości środowiska, które istniało w Owadowie-Brzezinkach, świadczy również zróżnicowanie fauny. Obszar ten leżał na styku dwóch prowincji paleobiologicznych, w związku z czym naukowcy odnajdują tam jednocześnie szczątki zwierząt zwierząt charakterystycznych zarówno dla północy jak i dla południa.
– Tutaj w Polsce mamy je w jednym punkciku, w jednym stanowisku paleontologicznym – podkreśla dr Tyborowski.
Zobacz też: Śladami dinozaurów od Tatr do Bałtyku. Wykład dr. Gerarda Gierlińskiego
Więcej o tym, jak wyglądała Polska w okresie jurajskim oraz o odkryciach Owadowie-Brzezinkach w nagraniu wykładu.
/PW
Organizator wykładu:
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
