Finlandia – między Rosją a Szwecją, od czasów Piotra Wielkiego po współczesność

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

dr Jarosław Suchoples – historyk; od 2017 do 2019 ambasador RP w Finlandii

… Finlandia między Szwecją a Rosją od czasów Piotra Wielkiego po współczesność.  Rzeczywiście jest tak, że ta Finlandia to relatywnie niewielki kraj, chociaż powierzchnia jego jest większa niż Polski. Z kolei liczba ludności rzeczywiście niewielka. To najsłabiej zaludniony kraj w Europie, którego dzieje uzależnione były od tego podwójnego sąsiedztwa ze Szwecją i sąsiedztwa z Rosją. Tutaj przygotowałem dla państwa taką ilustrację, pokazującą, jak właściwie zmieniały się granice tej Finlandii. Z tego diagramu wynika dosyć jasno, że losy w Finlandii były związane z kwestią rywalizacji pomiędzy Królestwem Szwecji a imperium rosyjskim.

I jeszcze zanim imperium rosyjskie powstało jako jednolity twór państwowy czy polityczny, bo te pierwsze nie tyle kontakty, co uwikłanie w rywalizację Szwedów jeszcze może nie z Rosjanami, a z Rusinami miały miejsce już w średniowieczu. Zresztą jeśli skoncentrujemy się na kontaktach nie politycznych ale kulturalnych, to np. pierwszy dokument, nawet nie dokument, ale pierwsze teksty w języki fińskim zapisane były nie alfabetem łacińskim, ale cyrylicą. Mamy przykłady takich tekstów zapisanych na korze brzozowej od czasów średniowiecznych. co pokazuje, że rozwój kulturalny Finlandii nie musiał być związany z kręgiem cywilizacji zachodniej, ale bizantyjskiej a później ruskiej.

Stało się jednak inaczej. W późnym średniowieczu i na początku czasów nowożytnych Rosja nie miała możliwości uchwycenia Finlandii swoją żelazną ręką. W tym okresie to Królestwo Szwecji dominowało w tej części Bałtyku. Finlandia nie tyle była okupowana przez Szwecję, ale stanowila integralną cześć Królestwa Szwecji. Z grubsza na takiej samej zasadzie na jakiej Mazowsze było częścią Królestwa Polski. Tak więc mówienie o okupacji, czy zaborze szwedzkim nie ma sensu.

Nas interesują przede wszystkim czasy nowożytne. Najważniejszym momentem tej historii jest rok 1703, kiedy car Piotr I ufundował twierdzę Świętego Piotra i Pawła w ujścia Newy do Bałtyku, czym zapoczątkował budowę swojej nowej stolicy Sankt Petersburga. Dlaczego ten moment jest tak istotny? A no dlatego jest tak istotny, że w ten sposób car stworzył pewien geopolityczny fakt, po pierwsze uczynił z Rosji państwo rzeczywiście bałtyckie,  a po drugie była to oczywista demonstracja celów Rosji.

1703 rok to moment, który toczy się wielka wojna Północna….

Zapraszamy do wysłuchania wykładu w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas

Wszystkie materiały obejrzysz również na naszym kanale Wszechnica FWW