O szkole. Z Krystyną Starczewską rozmawia Justyna Duriasz-Bułhak

Podczas rozmowy Krystyna Starczewska wskazała największe problemy, z jakim zmagają się obecnie polskie szkoły, i wskazała kilka propozycji, dzięki którym mogłyby nie tylko kształcić, ale i wychowywać pewnych siebie młodych ludzi, który potrafią odnaleźć się we współczesnym świecie.

Szkoła jest taka, jakie jest społeczeństwo, a społeczeństwo jest takie, jaka jest szkoła. To przecież od szkoły zależy,  jaka młodzież wychodzi z jej murów, a ci młodzi ludzie – ze swoimi poglądami, nawykami i umiejętnościami, tworzą później społeczeństwo. Prowadząc szkołę, należy myśleć o tym, jakie będzie społeczeństwo tworzone przez ludzi, których ta szkoła wychowuje.

Zdaniem Krystyny Starczewskiej szkoła ulega obecnie ciągłym naciskom. Ideologia rynku, którą przesycone jest życie społeczne, przenosi się niestety również na szkołę. To nie jest dobre. Naszej oświacie brak jest wizji. O szkole myśli się jedynie jako o miejscu przekazywania wiedzy, miejscu konkurencji i rywalizacji, kto ile się nauczył i ile punktów zdobył, a zapomina się o rzeczy podstawowej, czyli zanika gdzieś wizja patrzenia na szkołę jako środowiska wychowawczego przygotowującego młodych ludzi do życia społecznego.

Dzieci żyją w większości w świecie wirtualnym i tracą umiejętności współżycia społecznego, nawet ze swoimi rówieśnikami. Porozumiewają się głównie za pomocą komunikatorów i Facebooka. Drugim problemem jest wszechogarniająca ideologia rynku, czyli konkurencji. Dziś szkołom chodzi głównie o to, które miejsce zajmie w rankingu, czyli ile dzieci zdobędą punktów. To są dwa czynniki, które należy brać pod uwagę, myśląc o tym, jak ukształtować środowisko wychowawcze, szkolne, żeby młodzi ludzie mogli odnaleźć swoje prawdziwe zainteresowania, czyli to, co jest dla nich naprawdę ważne. Jednocześnie muszą nauczyć się żyć w zespole, tworzyć zespół, nie przez sieć wirtualną, ale przez bezpośredni kontakt ze sobą.

Szczególnie trudna jest sytuacja dzieci uchodźców, które ze względu na słabą znajomość języka polskiego są gorzej traktowane przez nauczycieli, gdyż przez gorsze wyniki w nauce zaniżają średnią klasy i szkoły. Tymczasem nauczyciel w każdym dziecku powinien poszukiwać talentów i z ich odmiennej kultury robić atut. W ten sposób w dzieciach buduje się poczucie własnej wartości z powodu tego, kim są. Obecnie wiele dzieci cierpi na depresję, ponieważ już od wczesnych klas były one z różnych powodów traktowane jako gorsze. Dlatego tak ważne jest odnajdywanie mocnych stron w każdym dziecku, bo każde dziecko je ma. W tym kontekście niezwykle ważne jest odchodzenie od ocen cyferkowych na rzecz ocen opisowych. Taka ocena powinna wskazywać, co w danej osobie jest silne, a nad czym ma pracować. Zarówno nauczyciele, jak i rodzice nie mogą ulegać presji i wymuszać na dzieciach ciągłej rywalizacji.

Jak podkreślała Krystyna Starczewska, kluczowy jest sposób przygotowania nauczycieli. Obecnie ich kształcenie polega na przygotowaniu przedmiotowym. Tymczasem każdy, kto chce zostać nauczycielem, powinien przechodzić roczną praktykę w dobrej szkole. Dobrej, czyli takiej, która potrafi tworzyć odpowiednie środowisko wychowawcze. Dodatkowo potrzebna jest zmiana autorytarnego systemu wychowawczego na korczakowsko-partnerski, który może nauczyć młodych ludzi nie tylko współdziałania w grupie, ale także współodpowiedzialności za siebie i tworzoną z innymi wspólnotę. Daje to dzieciom napęd do działalności społecznej.

Dodatkowo potrzebna jest strukturalna reforma szkolnictwa, wprowadzająca czteroletnie gimnazja i zmieniająca podstawy programowe w taki sposób, żeby mogła zaistnieć korelacja między pokrewnymi przedmiotami – np. między polskim i historią, czy matematyką a fizyką.

***

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.