Pokusa, zdrada i skrzywdzona niewinność. Bohaterki biblijne Guercina

Wykład dr hab. Kaliny Wojciechowskiej wygłoszony został w Muzeum Narodowym w Warszawie. Towarzyszył wystawie dzieł Guercina. Styczeń 2014 r. [1h15min]

Podczas wykładu dr Kalina Wojciechowska prezentuje kilka interesujących refleksji na temat biblijnych bohaterek obrazów Guercina.

Niektóre z wytycznych soboru trydenckiego (lata 1545-1563) dotyczące malarstwa:

– obrazy Chrystusa, Bożej Rodzicielki oraz innych świętych należy posiadać i oddawać im należną cześć;
– sztuka ma pełnić funkcję edukacyjną, dlatego wszystkie święte obrazy przynoszą wielkie korzyści;
– biskupi mają stać na straży ortodoksji w sztuce malarskiej;
– obraz nie mogą być zdobione bezwstydnym powabem.

Kardynał Robert Bellarmine podkreślał rolę edukacyjną malarstwa sakralnego, twierdząc, że niekiedy obraz uczy więcej niż pismo. Obrazy powinny przedstawiać całe historie, a nie jedynie pojedyncze postacie. Są one kompendium wiedzy o świętych, których czcimy i wielbimy. W ten sposób dajemy świadectwo tego, że potrzebujemy ich wiary, nauki i świętej moralności.
 
Cechy malarstwa barokowego:
– malarstwo wyraża triumfalizm kościoła nad herezjami;
– radykalny imperializm obrazu – króluje obraz. Słowo nie jest elementem dominującym;
– obraz jest „milczącym kazaniem”;
– sztuka nie jest sztuką samodzielną, powinien czemuś służyć;
– malarz powinien być „niemym teologiem”, czyli pokazywać obrazy, które czemuś służą: motywy maryjne, hagiograficzne, motywy dewocyjne;
– zasada imitatio Christi, czyli naśladowania Chrystusa.

Obrazy muszą oddziaływać na niewykształconych, prostych odbiorców, bazując na ich emocjach poprzez połączenie patosu i pospolitości. Przedstawione postacie wyglądają jak zwykli ludzie w codziennych sytuacjach. Dbano, aby obraz przemawiał do indywidualnego odbiorcy. Niezmiernie ważne było ukazywanie istoty ludzkiego działania w jednej scenie oraz teatralizacja przedstawień – przedstawienia statyczne i dynamiczne.

Podczas wykładu dr hab. Kalina Wojciechowska pokazuje, jak ta teoria została przeniesiona na obrazy Guercina, które przedstawiają kobiety, bohaterki biblijne.

***
Dr hab. Kalina Wojciechowska – polska teolożka i biblistka ewangelicka, pracowniczka naukowo-dydaktyczna Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz wykładowczyni Ewangelikalnej Wyższej Szkoły Teologicznej we Wrocławiu.
Absolwentka Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej z 1997 r., studiowała również w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego oraz na Ewangelickim Fakultecie Teologicznym (Evangelisch – Theologische Fakultät) Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Bonn. W 1999 r. obroniła w ChAT pracę doktorską z zakresu biblistyki, a w 2008 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk teologicznych w zakresie teologii biblijnej. Od 1999 r. adiunkt, a od 2008 r. profesor nadzwyczajny w katedrze Wiedzy Nowotestamentowej i Języka Greckiego ChAT. W 2011 roku została wybrana na członka Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Od 2012 roku jest członkinią Zespołu Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN.

***

Muzeum Narodowe w Warszawie od 20 września 2013 do 2 lutego 2014 roku prezentowało wystawę dzieł Guercina, jednego z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku. Wśród eksponowanych płócien znalazły się najsłynniejsze kompozycje pochodzące z kolekcji włoskich – pinakoteki oraz kościołów i pałaców Cento, rodzinnego miasta malarza, a także ze zbiorów słynnej rzymskiej Galleria Nazionale d’Arte Antica di Palazzo Barberini (Galerii Barberinich). Publiczność miała wyjątkową okazję zobaczyć jedno z najbardziej intrygujących i zagadkowych dzieł w historii nowożytnego malarstwa – rzadko prezentowany poza Rzymem obraz Pasterze arkadyjscy – „Et in Arcadia ego” z kolekcji Barberinich. Pokaz monumentalnych obrazów wzbogaciły studia rysunkowe, szkice i ryciny. Retrospektywna wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie to pierwsza w Europie tak bogata prezentacja twórczości włoskiego artysty poza jego ojczyzną. Autorem nowoczesnej aranżacji plastycznej ekspozycji był Boris Kudlička, znany scenograf teatralny i projektant.

Więcej na www.mnw.art.pl

***

Nagranie jest własnością Wszechnica.org.pl oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. W sprawie jego dalszego wykorzystania prosimy o kontakt.

Podobne wykłady Kultura

Komentarze

Partnerzy

Lista zapisanych wykładów jest aktualnie pusta.