Niedoszły jubileusz Ignacego Łopieńskiego – czyli o wystawie, której nie było i o artyście zapomnianym
Wykład Piotra Czyża, Muzeum Narodowe w Warszawie, 12 grudnia 2019 [1h06min]
Ignacy Łopieński to wybitny polski grafik, którego twórczość po II wojnie światowej uległa zapomnieniu. Sylwetkę artysty przybliżył podczas wykładu Piotr Czyż, kurator ekspozycji „Wystawa, której nie było… Ignacy Łopieński (1865-1941)” w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Prelegent podzielił swoje wystąpienie na trzy części. Podczas pierwszej przybliżył słuchaczom biografię bohatera wykładu. Swoją opowieść rozpoczął od opisania drzewa genealogicznego Łopieńskich. Ignacy pochodził ze sławnej rodziny warszawskich brązowników. Choć w przyszłości będzie zajmował się przede wszystkim grafiką, w młodości uczył się różnych dziedzin rzemiosła artystycznego. Jego nauczycielami były wybitne wówczas nazwiska. W rysunku kształcił się pod okiem Wojciecha Gehrsona i Aleksandra Kamińskiego, naukę rzeźby pobierał u Bolesława Syrewicza. Praktykował również złotnictwo i grawerstwo. Wyjeżdżał na naukę do Berlina i Paryża.
Ignacy Łopieński
Zobacz też: Aleksander Gierymski – poeta światła
Przełomem w życiu artysty, jak mówił Czyż, było przyjęcie do Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Miało to miejsce w 1888 roku. Dzięki stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie mógł studiować po okiem Johanna Leonharda Raaba, grafika reprodukcyjnego. Prestiż przyniosło mu wykonanie portretu Anny Blińskiej według autoportretu z 1891 roku. Jak zaznaczył prelegent, grafika reprodukcyjna nie była wówczas uznawana za działanie odtwórcze i cieszyła się dużym prestiżem. Po tym sukcesie, Łopieński tworzył na zlecenie Wiedeńskiego Towarzystwa Powielania Sztuki. Wobec niewywiązywania się Towarzystwa ze zobowiązywań finansowych, ostatecznie prace artysty wykorzystało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
Po powrocie do Polski, Ignacy Łopieński uczył technik graficznych i rysunku m.in. Leona Wyczółkowskiego, Józefa Pankiewicza, Zofię Stankiewiczówną i Leona Kowalskiego. Artysta, który był prekursorem wklęsłodruku, współpracował z Feliksem Jasieńskim, znanym krakowskim kolekcjonerem i mecenasem sztuki. Wraz z nim stworzył „I Tekę Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików”, która została wydana w 1903 roku.
Inny wykład: W pogoni za nowoczesnością Tadeusz Peiper i awangarda
Prelegent wskazał, że jedną z największych zasług Łopieńskiego było powołanie w 1912 roku Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Graficznych, które wzorowało się na podobnych instytucjach działających w Europie Zachodniej. Szerokim echem odbył się zorganizowany w 1914 roku przez Towarzystwo drugi konkurs im. Henryka Grohmana. Wśród nagrodzonych znalazły się znane nazwiska, m.in. Władysław Skoczylas i Zofia Stankiewiczówna. Łopieński jako organizator pozostawał aktywny również w czasie I wojny światowej.
W 20-leciu międzywojennym artysta uczył rysunku w szkołach warszawskich. Ignacy Łopieński eksperymentował też wówczas z nowymi technikami, jak akwatinta. Wykonywał też portrety reprezentacyjne, m.in. prezydenta Ignacego Mościckiego i Józef Piłsudskiego.
Wystawa, której nie było…
Obejrzyj też: Dom dla sztuki. Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie
Druga część wystąpienia Piotra Czyża poświęcona była historii wystawy prac Ignacego Łopieńskiego, która miała zostać zorganizowana w październiku 1939 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie. Prelegent opowiedział również o powojennych losach kolekcji artysty.
Nad niedoszłą wystawą, jak mówił prelegent, pracowały przede wszystkim dwie osoby. Pierwszą z nich była Maria Mrozińska, kustosz biblioteki Muzeum Narodowego w Warszawie. Druga to Hanna Abramowicz-Makowiecka, która jako konserwatorka była odpowiedzialna za oprawę prac w paspartu oraz przygotowanie katalogu dzieł artysty. Wiele prac, które miały zostać pokazane na wystawie, przekazał sam Łopieński. Przygotowania do ekspozycji zniweczył wybuch wojny we wrześniu 1939 roku. Artysta znalazł się wówczas w okupowanych przez Sowietów Lwowie. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w czerwcu 1941 roku powrócił do Warszawy, gdzie wkrótce zmarł.
Prace Łopieńskiego, które miały zostać pokazane na wystawie, Niemcy wywieźli do Austrii. Do Polski powróciły dopiero w styczniu 2014 roku, dzięki czemu możliwa stała się organizacja obecnej ekspozycji Wystawa, której nie było… Ignacy Łopieński (1865-1941).
Portrety Ignacego Łopieńskiego
Sprawdź też: Józef Brandt 1841-1915
Ostatnią część wystąpienia prelegent poświęcił portretom artysty. Jak się okazuje, ich uważna analiza pozwala dowiedzieć się dużo o gustach i zainteresowaniach artystycznych Łopieńskiego.
Więcej w nagraniu wykładu.
/PW
Organizator wykładu:
***
Ten utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
