Paw i papuga narodów. Odrodzone państwo polskie we wczesnej twórczości Zofii Stryjeńskiej

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

Zofia Stryjeńska przez niektórych uważana jest za najznakomitszą polską artystkę międzywojnia. Jej barwne i krzykliwe obrazy, nawiązujące do słowiańskiej ludowości, do dziś są jej wizytówką. Do najbardziej znanych dzieł Stryjeńskiej należą m.in. Pascha i cykl Bożków Słowiańskich, o których opowiedziała dr Anna Manicka z Muzeum Narodowego w Warszawie.

Cykl pięciu obrazów zatytułowanych „Pascha” (stworzony w latach 1917-1918) opowiada o odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Artystka porównywała je do zmartwychwstania Chrystusa. „Wyjście z grobu” – jedna z prac cyklu Pascha, ukazuje w konwencji ludowej baśni scenę Zmartwychwstania. Ubrany w białą, prasłowiańską sukmanę Jezus Chrystus wyłania się z tatrzańskiej jaskini. Jego rozświetloną głowę otaczają strzeliste promienie, a stygmaty ukrzyżowania w pierwszej chwili bierze się za ledwo zaznaczone elementy zdobiące szatę. Przypominające teatralną scenografię, triumfalnie odrzucane głazy jaskini dzielą kompozycję na dwie części: jasną postać Chrystusa i mrok, w którym pogrążeni są pilnujący grobu zbrojni strażnicy. W tle tego mroku połyskuje tylko zakrwawiony bagnet, nasadzony na współczesny karabin, należący bez wątpienia do żołnierza okupujących jeszcze w 1918 roku Polskę zaborczych armii. Zbliżająca się niepodległość ojczyzny wydaje się być czytelną inspiracją dla opracowującej scenę artystki.

Obrazy z tego cyklu oraz inne wczesne prace Stryjeńskiej pokazują, że sztuka w założeniu patriotyczna może być równocześnie fascynującym zjawiskiem artystycznym.

***

Wystawa Muzeum Narodowego w Warszawie „Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918” zorganizowana została na cześć 100-lecia odzyskania Niepodległości. Jej głównym założeniem jest skonfrontowanie przedstawień wydarzeń historycznych i politycznych z przemianami polskiej sztuki na progu Niepodległości.

Wystawę zwiedzać można do 17 marca 2019 roku. Wystawie towarzyszą wykłady, oprowadzania kuratorskie i warsztaty. Więcej na stronie Muzeum Narodowego w Warszawie 

Organizator wykładu:

***

Ten utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska