Intencjonalność. O czym myślę i co zamierzam

6 lutego 2024
Kategoria: Festiwal Nauki w Warszawie, Kultura, Społeczeństwo
233

Wykład prof. dr. hab. Mieszka Tałasiewicza zorganizowany w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [20 września 2021 r.]

Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj go w formie podcastu:

Współcześnie w filozofii bada się dwa różne, choć powiązane ze sobą, pojęcia intencjonalności.

Pierwsze ujmuje nakierowanie czegoś na coś czy zwrócenie się ku czemuś. Jest jednym z fundamentalnych pojęć semantyki – teorii opisującej to, w jaki sposób nasze myśli i wyrażenia odnoszą się do przedmiotów, na czym polega „zwrócenie” się myśli i języka do świata, co to znaczy, że nasze słowa są „o czymś”. Wiąże się z pojęciem prawdy, znaczenia – i rzeczywistości.

Drugie pojęcie obejmuje zamiar zrobienia czegoś. Formalnie jest to szczególny przypadek pierwszego rozumienia: zamiar może być rozumiany jako pewien rodzaj nakierowania czegoś (podmiotu działającego) na coś (na cel działania). W praktyce jednak to drugie pojęcie leży u podstaw odrębnej dziedziny filozoficznej: teorii działania. Wiąże się z pojęciem świadomości, celowości – i odpowiedzialności.

Oba pojęcia łączą się z ważnymi zagadnieniami, które prowadzą w głąb fundamentalnych kwestii metafizycznych, epistemologicznych i aksjologicznych, co czyni intencjonalność jednym z najdonioślejszych tematów filozoficznych. Wykład będzie poświęcony prezentacji niektórych spośród tych zagadnień, w szczególności problemu treści i przedmiotu reprezentacji umysłowych z jednej strony (na przykładzie współczesnej teorii plików mentalnych) i problemu intencjonalności grupowej z drugiej strony. Jako ciekawostka przedstawiony zostanie tzw. efekt efektu ubocznego (side-effect effect), zwany też efektem Knobe’a.

prof. dr hab. Mieszko Tałasiewicz – Kierownik Zakładu Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego

Wykład nagrany z okazji XXV Festiwalu Nauki w Warszawie

Wykład zorganizowany w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie