Badania na zwierzętach jako motor nauki

13 września 2019
Kategoria: Nauka
2710
Wykładowca: Elżbieta Salińska

Badania na zwierzętach jako motor nauki Pobierz mp3

Wykład dr hab. Elżbiety Salińskiej, Festiwal Nauki w Warszawie, 29 września 2018 [0h59min]

Badania na zwierzętach były wykonywane przez wieki – umożliwiły poznanie anatomii i fizjologii oraz opracowanie skutecznych metod leczenia chorób. Odbywało się to jednak kosztem ich cierpienia – obiekty eksperymentów traktowano przedmiotowo, nikt nie przejmował się zadawanym im bólem. Dopiero wiek XIX w. przyniósł zmianę podejścia do zwierząt i regulacje prawne biorące je w ochronę.

Nie możesz obejrzeć wykładu? Posłuchaj podcastu:

Od starożytności doświadczenia na zwierzętach służyły poznaniu anatomii i fizjologii. Arystoteles, autor „O częściach zwierząt” i „Historia Animalium”, przygotowując swoje dzieła musiał wykonywać sekcje na martwych zwierzętach. Średniowiecze cechowało zastój w nauce. Dopiero w okresie nowożytnym wzrosło zainteresowanie naukami medycznymi. Andreasowi Versaliusowi (1514-1594) przypisuje się wykonanie pierwszej wywisekcji na zwierzęciu. Zabieg ten był przeprowadzony bez żadnego znieczulenia. Tak działo się przez wiele lat – uczeni ignorowali fakt zadawania zwierzętom bólu, tłumacząc to najczęściej ich niezdolnością do odczuwania cierpienia.

Badania na zwierzętach – krytyka

W XVII w. wiwisekcje poddano krytyce. Jej przedmiotem nie było jednak zadawanie bólu towarzyszące doświadczeniom, tylko ich celowość z poznawczego punktu widzenia. Uczeni tacy jak Jean Riolan Jr. (1577-1657) I Edmund O’Meara (1614-1681) głosili pogląd, że cierpienie zaburza funkcjonowanie organów ciała, w związku z czym eksperymenty przynoszą niemiarodajne wyniki. Dopiero wiek XIX przyniósł zdecydowaną zmianę w podejściu do wiwisekcji. Poddane im zwierzęta wcześniej znieczulano. Rozwijać się również zaczął ruch anty-wiwisekcyjny. W Wielkiej Brytanii uchwalono „The Cruel Treatment of Cattle Act” (1822) – zakaz okrutnego taktowania zwierząt domowych oraz „Cruelty to Animals Act” (1876) – pierwsze prawo regulujące eksperymenty na zwierzętach.

Tekst powstał na podstawie wykładu dr hab. Elżbiety Salińskiej podczas Festiwalu Nauki.

Jakie doświadczenia przeprowadzano na zwierzętach?

Jakie odkrycia dzięki nim dokonano?

Więcej w nagraniu.

/PW

Zobacz też: Eksperymentowanie na zwierzętach. Mity, fakty, etyka i prawo

Organizator wykładu: