Lista odtwarzania:

Jan Czochralski – przywracanie pamięci i dokonań naukowych

Wykład profesora Mieczysława Nadera, Głównego Koordynatora Obchodów Roku Jana Czochralskiego, zorganizowany w ramach XVII Festiwalu Nauki w Warszawie, Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej, 26 września 2013 r. [1h06min]

Posłuchaj wykładu w formie podcastu:

Część 1 [30min]: Jan Czochralski urodził się 23 października 1885 roku w Kcyni w rodzinie wielkopolskich rzemieślników. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Kcyni, następnie uczęszczał na wykłady chemii specjalnej na Politechnice w Charlottenburgu pod Berlinem. Około 1910 roku otrzymał tytuł lub stanowisko inżyniera chemika. Największą sławę przyniosło Janowi Czochralskiemu w 1916 odkrycie metody wytwarzania monokryształów, powszechnie nazywaną w świecie metodą Czochralskiego. Następnie w 1917 roku Jan Czochralski przeniósł się do Frankfurtu nad Menem, gdzie zostaje kierownikiem laboratorium metaloznawczego. Powstaje tu wiele prac naukowych Czochralskiego, patentów i wynalazków, zakupionych przez największe gospodarki świata. Prezydent prof. Ignacy Mościcki, zaprasza w 1928 r. Jana Czochralskiego za pośrednictwem prof. Mierzejewskiego, aby został profesorem na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. Jan Czochralski powraca w październiku 1928 roku do Polski, a w kwietniu 1929 roku obejmuje stanowisko profesora kontraktowego. Wykorzystując nabyte doświadczenie buduje laboratoria badawcze Instytut Metalurgii i Metaloznawstwa na Wydziale Chemii PW. Wykonuje znaczące prace na rzecz uzbrojenia na zlecenie Ministerstwa Spraw Wojskowych. W uznaniu dokonań naukowych 17 listopada 1929 roku otrzymał doktorat honoris causa Politechniki Warszawskiej. Sława naukowa i zlecenia budzą zazdrość co skutkuje procesami sądowymi wygranymi przez Jana Czochralskiego.

Część 2 [36min]: Wybucha II wojna światowa, w grudniu 1939 roku profesor chcąc ratować swoich pracowników i bazę materialną za zgodą władz niemieckich uruchamia Zakład Badań Materiałów, a w lutym 1940 roku Rektor Prof. Kazimierz Drewnowski uruchamia dalsze zakłady, które funkcjonują do wybuchu Powstania Warszawskiego. Po zakończeniu wojny sytuacja wokół osoby profesora pogarsza się, a Senat PW w grudniu 1945 roku odmawia Czochralskiemu podjęcia pracy w Politechnice Warszawskiej i skazuje Go na infamię. W kwietniu 1945 r. zostaje aresztowany i oskarżony o „współpracę z niemieckimi władzami okupacyjnymi na szkodę osób spośród ludności cywilnej, względnie Państwa Polskiego”. Specjalny Sąd Karny w Łodzi prowadzi śledztwo, które umarza z braku dowodów, a profesora w sierpniu 1945 r. zwolniono z Zakładu Karnego w Piotrkowie Trybunalskim i wraca do rodzinnej Kcyni. Zmarł po rewizji Urzędu Bezpieczeństwa 22 kwietnia 1953 roku w Poznaniu, został pochowany w zapomnieniu w rodzinnej Kcyni. Podejmowane działania przez Senat PW w 1984 roku, a potem 1993 roku nie kończą sprawy oceny postawy etycznej Profesora Jana Czochralskiego.  W marcu 2011r. prof. Włodzimierz Kurnik, Rektor Politechniki Warszawskiej upoważnił prof. Mirosława Nadera do przeprowadzenia kwerendy w sprawie prof. Jana Czochralskiego w IPN, AAA, CAW. Odnalezione dokumenty w instytucjach archiwalnych wskazują jednoznacznie na fakt, że prof. J. Czochralskiego prowadził ciągłą współpracę z Oddziałem II Komendy Głównej Armii Krajowej. Wykorzystując uwarunkowania rodzinne, profesor realizował specyficzne zadania wywiadowcze wyznaczone przez podziemie. W dniu 29 czerwca 2011r. Senat PW podejmuje uchwałę przywracającą dobre imię prof. J. Czochralskiemu i zwraca się do całej społeczności akademickiej o podjęcie działań przypominających postać i Jego dokonania. Środowiska naukowe występują do Sejmu RP o ustanowienie roku 2013 Rokiem Jana Czochralskiego i Sejm podejmuje taką uchwałę w dniu 7 grudnia 2013 r. Dramatyczna postać wielkiego uczonego po 60 latach od jego śmierci wychodzi z cienia zakłamanej historii. Powołany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Krajowy Koordynator Obchodów prof. Mirosław Nader prowadzi szerokie działania; wydano książki biograficzne, powstały filmy, liczne audycje, wystawy, sympozja, nadawane są nazwy audytoriom, ulicom, odsłania się tablice pamiątkowe. Wielki uczony, znany dotychczas tylko w wąskich środowiskach, w wyniku rozpoczętego procesu edukacji staje się powoli rozpoznawalny w społeczeństwie. Poprzez przywracanie Jego pamięci i roli prekursora w światowej rewolucji technologicznej, która w konsekwencji doprowadziła do powstania cyfrowego świata XXI wieku, uświadamiamy sobie, że to zapomniany Polak jest współautorem współczesnej cywilizacji.

prof. dr hab. inż. Mieczysław Nader – Wydział Transportu Politechniki Warszawskiej, Koordynator Główny Obchodów Roku Jana Czochralskiego

————————————————

Festiwal Nauki w Warszawie to coroczna impreza odbywająca się  w przedostatnim tygodniu września w Warszawie, mająca na celu popularyzację nauki w społeczeństwie. Inicjatywa organizacji Festiwali Nauki w Warszawie powstała we wrześniu 1996 r. w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego (ICM) Uniwersytetu Warszawskiego. Zapoczątkował ją prof. David Shugar. Obecnie dyrektorem Festiwalu Nauki jest dr hab. Maciej Geller, biofizyk związany z Uniwersytetem Warszawskim. 

Obecnie na Festiwal składa się ponad pięćset różnorakich imprez (wykłady, pokazy, filmy, wystawy, wycieczki), organizowanych przez liczne placówki naukowe z całej stolicy. Od kilku lat część Festiwalu organizowana jest również w pobliskiej Jabłonnie. W 2012 Warszawski Festiwal Nauki odbył się po raz szesnasty w swej historii.

Więcej informacji o festiwalu znajduje się na stronie www.festiwalnauki.edu.pl

Licencja Creative Commons
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.

Podobne wykłady Festiwal Nauki w Warszawie

Komentarze

Partnerzy

Lista zapisanych wykładów jest aktualnie pusta.