Grzyby w ewolucyjnej grze o życie
- 11 lutego 2019
- Kategoria: Nauka, Przyroda
- 7841
- Wykładowca: Marta Wrzosek
Wykład dr hab. Marty Wrzosek, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki, 21 stycznia 2019 [0h59min]
Posłuchaj wykładu w formie podcastu:
Przejąć kontrolę nad ciałem owada w celu rozsiadania zarodników? A może gdy w środowisku brakuje niezbędnych składników odżywczych, skorzystać z pomocy bakterii? Grzyby w toku ewolucji wykształciły wiele umiejętności, które umożliwiają przetrwanie ich poszczególnych gatunków. Opowiedziała o nich w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki dr hab. Marta Wrzosek.
Biolożka mówiła o różnych strategiach, które umożliwiają grzybom zwyciężanie w konkurencji o potrzebne do życia zasoby i skuteczne rozmnażanie. W trakcie wykładu można było dowiedzieć się, w jaki sposób grzyby rywalizują między sobą o niezbędne do życia pokarmy oraz dlaczego ich różnorodność gatunkowa w ekosystemie sprzyja przetrwaniu gatunków. Prelegentka cofnęła się też setki milionów lat wstecz do epoki dewonu, kiedy niektóre grzyby przybierały znacznie większe niż obecnie rozmiary. Dlaczego zniknęły? Okazuje się, że ich zagładę spowodowało pojawienie się na lądzie żarłocznych kręgowców.
Dużą część wystąpienia naukowczyni poświęciła zachowaniom pasożytniczym i symbiotycznym obserwowanym wśród grzybów. Gatunki takie jak Entomophthora muscae (Owadomorek muszy) czy Ophiocordyceps unilateralis zabijają owady, żeby rozsiać swoje zarodniki. Inne pasożytują na nich, nie zabijając żywiciela. Istnieją też gatunki grzybów zabójcze dla owadów, ale żyjące w symbiozie z roślinami. Część z nich nie przetrwałaby z kolei bez potrzebnym im do życia bakterii.
Organizator wykładu:
***
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Playlista: Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki
- Na tropie zwierzęcego umysłu
- Jak się rodził judeochrześcijański monoteizm?
- Epidemia HIV/AIDS - koniec początku czy początek końca?
- Być lekarzem - wywiad z prof. Henrykiem Skarżyńskim
- O prawdzie i uczciwości w badaniach naukowych
- Idziemy na grzyby
- Sposób działania sprawców zabójstw
- Można już wydrukować prawie wszystko: protezę ręki, tort lub samochód. No i co z tego?
- Czas kosmiczny
- Oko - Mózg - Sztuka
- Choroba Parkinsona, choroba Alzheimera - przekleństwo naszych czasów. Prof. Andrzej Friedman
- Nauka i religia. Konflikt, współpraca czy cohabitation?
- Czy rządzą nami bakterie?
- Alternatywnie o dietach alternatywnych
- Ludzie i pieniądze
- Islam powszedni
- Wyję, więc jestem - o komunikacji wilczymi sposobami
- Czy istniało królestwo Dawida?
- Kwantowa fizyka i metafizyka
- Oblicza agresji
- Moralne obrzydzenie kontra naukowa racjonalność czyli wojna o GMO
- Czy wszyscy będziemy mówić jednym językiem?
- Lęk a dystres
- Co tracimy, zapominając o Reformacji w Polsce?
- Spacerkiem przez wszechświat. Największe sukcesy i porażki współczesnej astronomii
- Jak nauka może usprawnić transport?
- O medycynie ewolucyjnej
- Antyczny DNA. Co nowego mówią nam geny zachowane w starych kościach?
- Ile wymiarów ma Wszechświat?
- Oswajanie Judasza
- Uroda (piękno). Dar niesprawiedliwy?
- Rysie w zarysie
- Wikipedia a akademia
- Co się stało w roku 1018?
- Grzyby w ewolucyjnej grze o życie
- Posłuszni do bólu
- Zagadki pamięci przestrzennej - czyli jak trafiamy tam, dokąd chcemy?
- Do czego prowadzi agresja i nienawiść. Czy można coś z tym zrobić?
- Najdłużej składane naukowe puzzle, czyli historia układu okresowego
- Życie 2.0
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści?
- Wielka podróż przez czasy i światy. O prozie Olgi Tokarczuk
- Czy wiesz, co zamierzam? Mózg a interakcje społeczne
- Podziemny Muranów. Miejsca i rzeczy jako świadkowie Zagłady
- Czy ateista może dogadać się z wierzącym?
- Smart City w świecie po pandemii – mroczne widmo czy nowa nadzieja?
- Czego genetycy nie wiedzą?
- "Natured nurture"? - o biologicznym charakterze wpływu środowiska na zachowanie
- Sądy "Panów Przyjaciół", czyli jak się sądzili i godzili dawni Polacy
- Spotkanie Noblowskie - kim są laureaci Nagrody Nobla 2020?
- Nobel za 20 miliardów dolarów... Sprzedane! Kim są laureaci Nagrody Nobla 2020 z ekonomii?
- O mitach dotyczących edukacji
- Granica – między nadzieją a rozpaczą
- Jakie są współczesne Polki?
- Potencjał gier video w usprawnianiu umysłu
- Żeński fenotyp autyzmu czy efekt kamuflażu?
- Święty Graal energetyki. Czy opanujemy fuzję jądrową?
- Polak katolik?
- Czy da się zrozumieć fizykę kwantową?
- Trudne wybory - czy informatyka może pomóc demokracji?
- LGBT+ w religiach księgi
- Próba sił: między anarchią a dyktaturą. Zamach majowy 1926 r.
- O czym myślą dzieci?
- Upadek szkoły
- Ekologiczne relacje roślin i zwierząt. Czy do tanga wystarczy dwojga?
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie noblowskie 2023 r.
- Pomyłki noblowskie
- U progu rewolucji w biologii
- Fuzja maszyny z umysłem. Czy nadchodzą cyborgiczni żołnierze?
- Dlaczego społeczeństwa są spolaryzowane – dlaczego uznajemy różne wartości za ważne?
- Nauka w zagrożonym raju
- Każde dziecko może zostać Pitagorasem
- Wiarygodność ponad wszystko - jak zrobić rewolucję i przy okazji zdobyć Nobla z Ekonomii
- Czy uderzy w nas asteroida?
- Wojna Putina i Cyryla czyli nowe oblicze krucjaty
- O patriotyzmie konstytucyjnym Polaków
- Czy ptaki się rozwodzą? Skrzydlata miłość, zdrada i seks
- Kości i patery na ciasto. Jak radzono sobie z niemieckimi duchami „Ziem Odzyskanych”?
- Kraj między emigracją i migracją – wyzwania trzeciej dekady XXI w
- Jak chaos zamienić w kosmos. O magicznych sposobach zapewniania sobie pomyślności
- Czy można mówić o zmierzchu religii w XXI wieku?
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie Noblowskie Festiwalu Nauki w Warszawie 2022 r.
- O neuroróżnorodności - czy ryba wchodzi na drzewo?
- Zdolni mimo wszystko - dlaczego szkoła nie sprzyja rozwojowi? Wykład Marii Mach
- Nie tylko geny. Ile w naszym życiu ma do powiedzenia epigenetyka?
- O popularyzacji nauki, kawiarniach naukowych i festiwalach nauki
- O widzeniu sztuki w muzeum
- Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie noblowskie 2024 Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki
- Fascynacja i konstelacja
Playlista: Środowisko naturalne
- Alternatywne sieci żywnościowe w krajach postkomunistycznych
- Alternatywnie o dietach alternatywnych
- Bagno wciąga
- Co mewa zjada na obiad, czyli zwykłe i niezwykłe zwyczaje żywieniowe ptaków
- Co się działo z powodziami w Polsce i w świecie w czasie trwania naszego projektu?
- Co Ty możesz zrobić dla ochrony klimatu?
- Czy jednostki są odpowiedzialne za masowe wykorzystanie zwierząt?
- Czy na tamowaniu rowów można zarobić? Bagna dla przyszłości
- Czy ptaki się rozwodzą? Skrzydlata miłość, zdrada i seks
- Czy rośliny się stresują?
- Czy potrzebujemy zrównoważonego rozwoju?
- Czy ustawa o ochronie zwierząt porządkuje system ochrony zwierząt w Rzeczpospolitej?
- Dlaczego musimy się rozstać z przemysłowym systemem produkcji żywności?
- Dziedzictwo Urzecza - o nadwiślańskiej części Wawra
- Dzieje wody od Wielkiego Wybuchu do dziś
- Ekologiczne relacje roślin i zwierząt. Czy do tanga wystarczy dwojga?
- Energetyka przyjazna klimatowi
- Energia wsi. Transformacja czy rewolucja?
- Fermy chowu przemysłowego w ujęciu społeczno-ekonomicznym
- Fotosynteza - kiedyś, dzisiaj i gdzie indziej
- Fotosynteza - nadzieja energetyki
- Gatunki narażone na wyginięcie cz.I
- Gatunki narażone na wyginięcie cz. II
- Gatunki narażone na wyginięcie cz.III
- Gatunki narażone na wyginięcie IV
- Gatunki niedostatecznie poznane
- Globalne ocieplenie - różne perspektywy
- Globalne ocieplenie, topniejące lody Arktyki i długa zima w Polsce. Czy jest związek?
- Grzyby w ewolucyjnej grze o życie
- Historia świata według roślin
- Idziemy na grzyby
- Jak edukować dla czystego powietrza i dobrego klimatu?
- Jak nieść pomoc zwierzętom
- Jak pomagać ssakom?
- Jak przygotować plan powodziowy
- Jak wyglądają mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego. Wykład Romana Koniecznego
- Jakiej energii potrzebujemy? - debata XXVI Festiwalu Nauki
- Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?
- Kłamstwo stworzenia - jak zwierzęta i rośliny oszukują [cz.1]
- Kłamstwo stworzenia - jak zwierzęta i rośliny oszukują [cz.2]
- Kochajmy dzikie pszczoły póki jeszcze są
- Konflikty wokół ziemi rolnej a wspólna polityka rolna
- Konie zimnokrwiste w typie sokólskim. Polskie rasy rodzime
- Krajobraz i wiejska przestrzeń jako elementy dziedzictwa kulturowego
- Krajobraz kulturowy regionu Puszczy Białowieskiej – nasze wspólne dziedzictwo
- Krótka historia naukowa globalnego ocieplenia
- Kto się boi ekologa?
- Magia drzew
- Miłość w świecie zwierząt. Kto kogo wybiera?
- Miłosne życie zwierząt
- Monitorowanie i zarządzanie ekosystemem Antarktyki - innowacje
- Moralne obrzydzenie kontra naukowa racjonalność czyli wojna o GMO
- Morska energia przyszłości
- My i nasze zwierzęta
- Najdziwniejsze wymarłe zwierzęta
- Największe powodzie w Polsce
- Nauczmy się żyć z powodzią
- Niedźwiedź polarny
- Niemilitarna odporność strategiczna państwa. Wnioski z katastrofy na Odrze
- Nisze ekologiczne w czasie i przestrzeni
- Nowy model rozwoju wiejskiego w Polsce: wdrożenie i recepcja
- O dobrostanie zwierząt
- O powodzi i nie tylko
- O powodziach w gminie Wilków
- O prawach zwierząt i zwierzętach na wsi
- O psychologii zwierząt. Wywiad z prof. dr hab. Wojciechem Pisulą
- O zmianach klimatycznych
- Obywatel i środowisko czyli zieleń, powietrze i gospodarowanie odpadami w gminie w której żyję
- Ocieplenie klimatu. Fakty i mity
- Odnawialne źródła energii i energia jądrowa w Polsce
- Odsunąć powódź od ludzi
- Opowieści krajobrazu
- Oszczędzaj i tak zarabiaj. O pożytkach z Małych Elektrowni Wodnych i nie tylko
- Paludikultura = Rolnictwo Bagienne
- Państwowe gospodarstwa rolne - geneza, rozwój i upadek.
- Pestycydy - o pestycydach i ich znaczeniu dla środowiska [cz. II]
- Pestycydy - znaczenie dla środowiska i jakości żywności [cz. I]
- Piaskowe kąpiele i grzęda, czyli co lubią kury. Wywiad z dr Moniką Łukasiewicz z SGGW
- Pies łańcuchowy
- Planowanie przestrzenne
- Planowanie przestrzenne w gminie
- Po co krowom dobre samopoczucie? O dobrostanie krów. Wywiad z prof. Henrykiem Grodzkim
- Po co nam edukacja powodziowa?
- Podkop pod przekop. Dzieje idei kanału przez Mierzeję Wiślaną
- Polska czerwona księga zwierząt - podsumowanie
- Polują, gryzą, zabijają – najniebezpieczniejsze zwierzęta w Polsce
- Potrzeby zwierząt, a człowiek. Zwierzęta ludzkim okiem #3
- Powódź a mikroorganizmy - skąd się bierze zagrożenie sanitarne
- Powódź! Razem damy radę!
- Powodzie w Polsce - przyczyny
- Prawo wodne - co każdy mieszkaniec terenów zalewowych wiedzieć powinien
- Przemiany i ochrona krajobrazu kulturowego wsi pomorskiej
- Przyrodnicze symbole Polski
- Psy na wsi. Sterylizacja i kastracja oraz adopcja ze schroniska
- Psy ze schroniska
- Pszczoła środkowoeuropejska linii augustowskiej. Polskie rasy rodzime
- Ptaki krajobrazu rolnego - Antoni Marczewski
- Punkt krytyczny. Energia od nowa
- Puszcza Białowieska - ostatni taki las
- Rasy Rodzime - nasze wspólne dziedzictwo. Ochrona ras zachowawczych zwierząt gospodarskich
- Reforma WPR po 2013 roku: próba oceny i propozycje modyfikacji
- Rok w lesie - styczeń. Styczeń mrozi, lipiec skwarem grozi
- Rok w lesie - luty. Drobny powiew wiosny
- Rok w lesie - marzec. W końcu wiosna
- Rok w lesie - kwiecień. Wiosna! Ach to ty!
- Rok w lesie - maj wiosna kwitnąca młodość niosąca
- Rok w lesie - czerwiec. Zieleń, woda i młoda uroda
- Rok w lesie - lipiec. Kiedy kwitną lipy
- Rok w lesie - sierpień. Czas obfitości
- Rok w lesie - wrzesień. Pożegnanie lata
- Rok w lesie - październik. Kolorowy las
- Rok w lesie - listopad, czyli liści opad
- Rok w lesie - grudzień, atak zimy
- Rola współczesnych ogrodów zoologicznych w ratowaniu zagrożonych gatunków
- Rolnictwo a ekologia. Czy intensyfikacja upraw rolniczych daje się pogodzić z ochroną środowiska?
- Rolnictwo i polityka rolna Indonezji w świetle raportu OECD na tle innych krajów azjatyckich, głównie Chin
- Rolnictwo węglowe – czyli rolnictwo na miarę wyzwań XXI wieku
- Rolnictwo, rozwój wsi, demografia - wyzwania rozwojowe dla Polski
- Rysie w zarysie
- Skąd wiemy, że istnieją ogólne prawa przyrody?
- Smog straszniejszy niż smok i kilka słów o zanieczyszczeniach powietrza
- Sołtysi a Operacja Czysta Rzeka
- Sowa – czy to mądra głowa? cz. I
- Sowa – czy to mądra głowa? cz. II
- Śpiewać każdy może...
- Spółdzielnie energetyczne: sposób na własny prąd
- Spotkajmy się nad Wisłą
- Staw wiejski - niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny
- Stereotypy związane z konsumpcją żywności i zdrowiem. Wykład Marzeny Jeżewskiej-Zychowicz
- Strategie ograniczania ryzyka powodziowego i skutków powodzi. Wykład Małgorzaty Siudak
- Świat gotowy do współpracy na rzecz klimatu
- Szympans w zoo: szczęśliwy czy zniewolony?
- Tajemnicze tropy i ślady zwierząt
- Tajemnicze wnętrza lodowców
- Tempo i kierunki zmian klimatycznych
- Terapia leśna - nowy trend w dbaniu o zdrowie psychiczne
- Torfowisko Łuknajno - po co nawadniać osuszone torfowiska?
- Tropy i ślady II
- Trzęsienia ziemi i tsunami
- Turystyka na terenie parków narodowych, cz. I
- Turystyka na terenie parków narodowych, cz. II
- U progu rewolucji w biologii
- Uroki chilijskich lodowców
- Uszy zamiast oczu. Nietoperze i sztuka echolokacji
- Uwaga kleszcze!
- W poszukiwaniu nowej Ziemi
- Warszawski odcinek Wisły i jego historia
- Wiejski staw - wspólne dobro
- Wielki dzień pszczół. Wykład o bartnictwie i miodzie
- Wielkie trzęsienia ziemi
- Woda a konflikt izraelsko-arabski
- Wybrane gatunki najmniejszej troski
- Wyję, więc jestem - o komunikacji wilczymi sposobami
- Z wnętrza lodowców
- Zagrożenia dla orangutanów i sposoby ich ochrony
- Zagrożenie powodziowe i skutki powodzi. Wykład Romana Koniecznego
- Zagrożenie powodziowe związane ze stopniem wodnym Włocławek
- Zarządzanie ryzykiem klimatycznym oraz edukacja klimatyczna
- Zarządzanie ryzykiem powodziowym na poziomie lokalnym
- Zawód: ornitolog. O studiowaniu nauk przyrodniczych
- Ze skórką czy bez, czyli co wyrzucamy obierając owoce.
- Zielona energia. Czy bez niej możliwy jest dalszy rozwój naszej cywilizacji?
- Zielony Ład - fakty i mity
- Zlodowacenia i ich ślady na Ziemi
- Zmiany klimatyczne jako wyzwanie współczesności
- Zwierzęta bliskie zagrożenia I
- Zwierzęta bliskie zagrożenia II
- Zwierzęta bliskie zagrożenia III
- Zwierzęta bliskie zagrożenia IV
- Zwierzęta bliskie zagrożenia V
- Zwierzęta krytycznie zagrożone
- Zwierzęta krytycznie zagrożone cz. II
- Zwierzęta ludzkim okiem #1: Strategie życiowe w przyrodzie
- Zwierzęta ludzkim okiem #2: Przywództwo w świecie zwierząt
- Zwierzęta na wojnie [cz. I]
- Zwierzęta na wojnie [cz. II]
- Zwierzęta w hodowli okiem behawiorystki
- Zwierzęta wymarłe. Czerwona Księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zagrożone I
- Zwierzęta zagrożone II
- Zwierzęta zagrożone cz. III - Ptaki
- Zwierzęta zanikłe cz.I. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zanikłe cz.II. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta zanikłe cz. III. Czerwona księga zwierząt w Polsce.
- Zwierzęta, które zmieniły bieg historii
- Życie pod lodem Antarktydy
- Żywienie człowieka dawniej i dziś
- Żywność 4.0 – co będą jeść nasze wnuki
- Rzeki, rzeczki, strumyki... i my
- Miłość w świecie zwierząt. Jaki jest on, a jaka ona?
- Zmiana klimatu a bioróżnorodność w morskiej Arktyce
- Polska wieś i polskie rolnictwo - 20 lat w Unii Europejskiej
- Debata o polityce środowiskowej Unii Europejskiej
- Co to znaczy zdrowa rzeka?
- Miłość w świecie zwierząt. Jak podrywają zwierzęta?
- Różnorodność biologiczna
- Czym są mokradła i dlaczego warto je odtwarzać?
- Jak rozwijała się wiedza o zwierzętach?
- Odpady kosmiczne - wpływ na środowisko Ziemi i przestrzeni kosmicznej
- Sejsmologia środowiskowa - czy metody poszukiwania ropy mogą wspierać adaptacje do zmian klimatu?
- Ekspedycja na Grenlandię. Jak się nie dać zjeść, nie zginąć z głodu i nie zamarznąć
- Święte Krowy, tajemnica Szmaragdowego Lodu i współczesne zagadnienia w badaniach fiordów
- Woda wyzwaniem XXI w dla Polski i świata
- Bitwa czterech armii, czyli jak ruszyliśmy na odsiecz królestwu roślin
- Dlaczego wieloletnia zmarzlina jest niebezpieczna dla klimatu Ziemi?
- Svalbard
- Miłość w świecie zwierząt. Miłość bezkręgowców
- Miłość w świecie zwierząt. Walki o samice
- Atlantyfikacja Arktyki okiem biologa morza
- Kiedy lodowiec spotyka się z morzem, czyli o powstawaniu wielkich gór lodowych
- Oceanograficzne badania Arktyki – od Wyprawy Jeanette do projektu RAW
- Co znaczy prowadzić gospodarstwo rolne w Polsce?
- Czy to byk czy tryk? O tym, jak poprawnie nazywać zwierzęta
- Neutralność klimatyczna - paląca sprawa
- Wały przeciwpowodziowe. Konstrukcja, utrzymanie i wpływ roślinności na ich funkcjonowanie
- Dolecieć i wrócić – ptasie migracje
- Zbiory grzybów w polskich lasach
- Dolecieć i wrócić – ptasie migracje cz. II
- Woda w obrzędach, wierzeniach, pieśniach
- Jesień w lesie
- O kwiecie paproci
- Jak dbać o bezpieczeństwo swoje i zwierząt w ZOO. Zwierzęta ludzkim okiem #4